संचार साथी अ‍ॅप काय आहे? कसं करेल काम, सरकारने अनिवार्य का केलंय? 

संचार साथी अ‍ॅप हे सरकारने तयार केलेले सायबरसुरक्षा टूल आहे. जे 17 जानेवारी 2025 रोजी लाँच केले गेले. ते 5 कोटींहून अधिक वेळा डाउनलोड केले गेले आहे. या अ‍ॅपच्या मदतीने 7,00,000 हून अधिक चोरीला गेलेले किंवा हरवलेले फोन सापडले आहेत. त्याच्या मदतीने 30 दशलक्षाहून अधिक बनावट मोबाइल कनेक्शन डिस्कनेक्ट करण्यात आले आहेत. शिवाय, संचार साथीच्या मदतीने 37 लाखांहून अधिक चोरीला गेलेले डिव्हाइस ब्लॉक करण्यात आले आहेत.

संचार साथी अ‍ॅप हे एक सायबर सिक्योरिटी टूल आहे. 2023 मध्ये वेब पोर्टल म्हणून लाँच केलेले हे अ‍ॅप नागरिकांना त्यांच्या मोबाइल नंबर आणि डिव्हाइसशी संबंधित सुरक्षा प्रदान करण्याच्या उद्देशाने आहे. त्याची कार्यक्षमता आणखी वाढवण्यासाठी, ते जानेवारी 2025 मध्ये मोबाइल अॅप म्हणून लाँच करण्यात आले. हे अ‍ॅप अँड्रॉइड आणि iOS दोन्ही प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध आहे आणि ते पूर्णपणे मोफत आहे.

हे थेट सरकारच्या टेलिकॉम सिक्युरिटी सिस्टम (CEIR) शी जोडलेले आहे. CEIR हा केंद्रीय डेटाबेस आहे जो देशातील प्रत्येक मोबाइल फोनचा IMEI नंबर संग्रहित करतो. संचार साथी अ‍ॅप हे फोन सुरक्षितता, ओळख संरक्षण आणि डिजिटल फसवणुकीपासून संरक्षणासाठी एक साधे आणि उपयुक्त साधन आहे. ते तुमचा फोन सुरक्षित ठेवते, तुमच्या ओळखीचा गैरवापर रोखते आणि गरज पडल्यास त्वरित सरकारी मदत प्रदान करते.

तुमच्या फोनचा IMEI नंबर, तुमचा मोबाईल नंबर आणि नेटवर्क माहिती वापरून ते तुमची सुरक्षा सुनिश्चित करते. जेव्हा तुम्ही तुमच्या फोनवर हे अ‍ॅप उघडता तेव्हा ते प्रथम तुमचा मोबाईल नंबर विचारते. नंबर एंटर केल्यानंतर, तुमच्या फोनवर एक ओटीपी पाठवला जातो, जो तुमचा फोन या अ‍ॅपशी जोडतो. त्यानंतर अ‍ॅप तुमच्या फोनचा आयएमईआय नंबर ओळखतो. हे अ‍ॅप आयएमईआयला दूरसंचार विभागाच्या केंद्रीय सीईआयआर सिस्टमशी जुळवते आणि फोन वैध आहे, चोरीला गेला आहे की ब्लॅकलिस्टेड आहे हे तपासते.

संचार साथी अ‍ॅप विविध कार्ये करते ज्याचा थेट फायदा मोबाइल यूझर्सना होतो. हे अ‍ॅप तुमच्या मोबाईल, सिम, सुरक्षा आणि सायबर फसवणुकीशी संबंधित अनेक समस्यांवर एक-स्टॉप उपाय प्रदान करते. तुमचा मोबाईल चोरीला गेला किंवा हरवला तर हे अ‍ॅप तुम्हाला फोन ताबडतोब ब्लॉक करण्यास मदत करते. चोरीला गेलेला किंवा हरवलेला फोन ट्रॅक करण्यास देखील मदत करते. ते तुमच्या नावावर सध्या वापरात असलेल्या सिम कार्डची संख्या देखील दाखवते.

एखादा फसवा कॉल आला, जसे की बँकेचा अधिकारी असल्याचे भासवून ओटीपी मागणारा, बनावट कुरियर कॉल करणारा किंवा लॉटरी किंवा केवायसी अपडेट ऑफर मागणारा, तर तुम्ही या अ‍ॅपद्वारे थेट त्या नंबरची तक्रार करू शकता. फोन खरा आहे, चोरीला गेला आहे की ब्लॅकलिस्टेड आहे हे तपासण्यासाठी तुम्ही अ‍ॅपमध्ये कोणत्याही मोबाइल फोनचा आयएमईआय नंबर टाकू शकता. सेकंड-हँड फोन खरेदी करताना हे फीचर खूप उपयुक्त आहे. बरेच लोक फसव्या बँक नंबरला बळी पडतात. संचार साथी अ‍ॅप सर्व प्रमुख बँका आणि संस्थांचे वैध आणि सुरक्षित नंबर प्रदर्शित करते. ज्यामुळे यूझर्स कोणत्याही चुकीच्या नंबरवर कॉल करणार नाहीत याची खात्री होते.

सायबर फसवणूक आणि टेलिकॉम गैरवापर रोखण्यासाठी, मोबाइल चोरी आणि तस्करी रोखण्यासाठी आणि नागरिकांची सुरक्षितता आणि जागरूकता वाढविण्यासाठी सरकार संचार साथी अ‍ॅप अनिवार्य करत आहे.