पोटाचं 'अजब' ऑपरेशन! या आजोबांच्या पोटातून काढले तब्बल 8000 खडे, डॉक्टरांचीही उडाली झोप; काय आहे हा दुर्मिळ प्रकार?

गुरुग्राममधील फोर्टिस मेमोरियल रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या डॉक्टरांनी एक दुर्मिळ शस्त्रक्रिया केली. त्यांनी एका 70 वर्षांच्या रुग्णाच्या पित्ताशयातून 8125 खडे यशस्वीरित्या काढून टाकले. त्यामुळे त्या रुग्णाला अनेक वर्षांपासून होणाऱ्या वेदना आणि त्रासातून मुक्ती मिळाली. गेल्या अनेक वर्षांपासून या रुग्णाला पोटदुखी, अधूनमधून ताप येणं, भूक न लागणं, अशक्तपणा आणि छातीत जडपणा जाणवत होता. या ऑपरेशनदरम्यान, 10 डॉक्टरांच्या टीमने एका तासाच्या आत हे ऑपरेशन यशस्वी करून दाखवलं.

सुरुवातीला रुग्णाला उपचार करून घेण्याची इच्छा नव्हती. पण जेव्हा त्याच्या वेदना वाढत गेल्या आणि असह्य झाल्या, तेव्हा त्याला गंभीर अवस्थेत फोर्टिस गुरुग्राममध्ये आणण्यात आलं. रुग्णालयात दाखल केल्यावर लगेचच पोटाचा अल्ट्रासाऊंड करण्यात आला, ज्यामध्ये त्याच्या पित्ताशयात एक मोठा 'गोळा' (mass) दिसला. त्याची अवस्था पाहून डॉक्टरांनी तात्काळ 'मिनिमली इनव्हेसिव्ह लॅपरोस्कोपिक शस्त्रक्रिया' (Minimally Invasive Laparoscopic Surgery) केली आणि पित्ताशयात जमा झालेले हजारो खडे काढून टाकले. ही शस्त्रक्रिया सुमारे एक तास चालली आणि 2 दिवसांनी रुग्णाला स्थिर अवस्थेत रुग्णालयातून डिस्चार्ज देण्यात आला.

फोर्टिसचे उपाध्यक्ष आणि सुविधा संचालक यश रावत यांनी सांगितलं की, हे एक आव्हानात्मक प्रकरण होतं. सुमारे एका तासाच्या शस्त्रक्रियेदरम्यान, रुग्णाच्या पित्ताशयातून दगड काढून अनेक वर्षांच्या वेदनांपासून त्याची सुटका करण्यात आली. पण शस्त्रक्रियेनंतरही खूप काम बाकी होतं, कारण सपोर्ट टीमला रुग्णाच्या पित्ताशयातून काढलेले पित्ताशयाचे दगड मोजायचे होते. शस्त्रक्रियेनंतर तासनतास बसून टीमने हे दगड मोजले असता, त्यांची संख्या धक्कादायकरित्या 8125 निघाली. ते म्हणाले की, हे प्रकरण दुर्मिळ होते, कदाचित असं कधीच घडलं नव्हतं.

यश रावत यांनी पुढे सांगितलं की, पित्ताशयातील खड्यांवर उपचार न केल्यास हळूहळू खड्यांची संख्या वाढत जाते. या प्रकरणात, रुग्णाने गेल्या अनेक वर्षांपासून केलेल्या दुर्लक्षामुळे खड्यांची संख्या इतकी वाढली होती. आणखी उशीर झाला असता, तर रुग्णाची प्रकृती खूप बिघडली असती आणि पित्ताशयाच्या संसर्गासारख्या गंभीर तक्रारी, पोटात पू होणे, पित्ताशय कडक होणे (फायब्रोसिस) आणि पित्ताशयाच्या कर्करोगाची (Gallbladder Cancer) शक्यता देखील नाकारता येत नाही.

शस्त्रक्रियेनंतर रुग्ण स्थिर असून त्याला कोणताही विशेष त्रास नाही. या प्रकरणात इतके मोठ्या प्रमाणात दगड पित्ताशयात असणे, हेच याला दुर्मिळ बनवते. हे खडे सहसा कोलेस्ट्रॉलचे (Cholesterol) बनलेले असतात आणि बहुतेकदा लठ्ठपणा आणि जास्त कोलेस्ट्रॉल असलेल्या आहाराशी संबंधित असतात. उपाध्यक्ष आणि सुविधा संचालक यश रावत यांनी सांगितलं की, रुग्णाच्या पित्ताशयात मोठ्या प्रमाणात पित्ताशयाचे खडे असल्याने हे प्रकरण अत्यंत गंभीर आणि दुर्मिळ होते. पण तरीही, डॉ. अमित जावेद यांच्या नेतृत्वाखालील आमच्या डॉक्टरांच्या टीमने अपवादात्मक कार्यक्षमता दाखवत हे प्रकरण यशस्वीरित्या हाताळले.