सुरुवातीला बजेट निश्चित करा
ट्रॅक्टर खरेदीपूर्वी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तुमचे बजेट ठरवणे. सध्या बाजारात ३ लाख रुपयांपासून १५ लाख रुपयांपर्यंत विविध क्षमतेचे ट्रॅक्टर उपलब्ध आहेत. त्यामुळे तुमच्या शेतीच्या आकारमानानुसार आणि आर्थिक क्षमतेनुसार योग्य पर्याय निवडा. जर तुमच्याकडे एकदम पूर्ण रक्कम उपलब्ध नसेल, तर बँक किंवा सहकारी संस्थांकडून ट्रॅक्टर कर्ज सहज मिळू शकते. मात्र, व्याजदर, परतफेडीची मुदत आणि अटी यांचा नीट अभ्यास करा.
advertisement
शेतीच्या कामानुसार मॉडेल ठरवा
ट्रॅक्टर कोणत्या कामासाठी वापरणार आहात हे ठरवणे अत्यंत आवश्यक आहे.
लहान शेतकऱ्यांसाठी – ३० ते ३५ अश्वशक्तीचा (HP) ट्रॅक्टर पुरेसा असतो. हे मॉडेल हलक्या नांगरणी, पेरणी किंवा वाहतुकीसाठी योग्य आहेत.
मध्यम किंवा मोठ्या शेतांसाठी – ४५ HP किंवा त्यापेक्षा जास्त क्षमतेचा ट्रॅक्टर आवश्यक असतो, कारण यामुळे मोठ्या प्रमाणात पेरणी, कापणी आणि वाहतूक सुलभ होते. योग्य अश्वशक्तीचा ट्रॅक्टर निवडल्यास इंधनाचा खर्च कमी होतो आणि यंत्राची कार्यक्षमता वाढते.
इंजिन आणि ड्राइव्ह तंत्रज्ञान समजून घ्या
ट्रॅक्टरचे इंजिन हे त्याचे हृदय आहे. इंजिन किती सिलिंडरचे आहे, त्याची क्षमता (CC) किती आहे आणि इंधन कार्यक्षमता कशी आहे, हे जाणून घ्या. तसेच, 2 व्हील ड्राइव्ह आणि 4 व्हील ड्राइव्ह यातील फरक समजून घ्या. डोंगराळ भागात किंवा ओलसर जमिनीत शेती करत असाल तर 4 व्हील ड्राइव्ह अधिक उपयुक्त ठरतो.
याशिवाय, मेकॅनिकल आणि हायड्रोस्टॅटिक ट्रान्समिशन या दोन्ही प्रकारांचा अभ्यास करा. हायड्रोस्टॅटिक ट्रान्समिशन असलेले ट्रॅक्टर चालवायला सोपे पण किंमतीत थोडे महाग असतात.
आवश्यक उपकरणे निवडा
ट्रॅक्टर खरेदी करताना तो शेतीतील विविध उपकरणांसोबत सुसंगत आहे का हे तपासा. नांगर, रोटाव्हेटर, बेलर, कल्टिव्हेटर, सीडर अशी अनेक उपकरणे ट्रॅक्टरला जोडली जातात. त्यामुळे तुमच्या कामासाठी आवश्यक साधनांची यादी तयार करा आणि त्यानुसार योग्य ट्रॅक्टर निवडा.
सेवा आणि वॉरंटी तपासा
ट्रॅक्टरच्या दीर्घकाळ वापरासाठी कंपनीकडून मिळणारी सर्व्हिस सुविधा, स्पेअर पार्ट्सची उपलब्धता आणि वॉरंटी कालावधी महत्त्वाचा असतो. स्थानिक डिलरकडून वेळेवर सेवा मिळेल याची खात्री करा. दिवाळीच्या शुभ काळात ट्रॅक्टर खरेदी करताना या सर्व बाबींचा विचार केल्यास तुमची गुंतवणूक सुरक्षित राहील आणि शेतीची कामे अधिक कार्यक्षमतेने पार पडतील.