पासपोर्ट, व्हिसाशिवाय जगभर प्रवास करण्याचा हा विशेष अधिकार किंवा विशेष सुविधा जगात फक्त एकाच व्यक्तीला उपलब्ध आहे, जी जगातील सर्वात लहान देशाचा प्रमुख आहे आणि त्याला कॅथोलिक ख्रिश्चन धर्माचा प्रमुख म्हणजेच पोप. पोपचा दर्जा सर्वात अद्वितीय आणि विशेष मानला जातो. पोप फ्रान्सिस यांनी 50 हून अधिक देशांना भेट दिली, जिथं त्यांना कुठेही व्हिसाची आवश्यकता नव्हती.
advertisement
कोणत्या स्थितीत व्हिसा मुक्त प्रवासाची परवानगी आहे?
पोपला सहसा जगातील बहुतेक देशांमध्ये व्हिसाची आवश्यकता नसते. व्हॅटिकन सिटीचे प्रमुख म्हणून ते आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त नेते आहेत. त्यांच्याकडे अनेकदा राजकीय पासपोर्ट किंवा विशेष दर्जा असतो ज्यामुळे ते व्हिसाशिवाय प्रवास करू शकतात.
पोपकडे व्हॅटिकनचा राजकीय पासपोर्ट आहे, जो बहुतेक देशांमध्ये व्हिसा-मुक्त प्रवास करण्यास परवानगी देतो. जेव्हा पोप एखाद्या देशाला अधिकृत भेट देतात तेव्हा आमंत्रित करणारा देश सहसा त्यांना विशेष सवलती देतो. काही देशांमध्ये विशेष सुरक्षेसाठी किंवा राजकीय कारणांसाठी औपचारिकता असू शकते, परंतु पोपसाठी सामान्यतः व्हिसा आवश्यक नसतो.
जिथं जातात तिथं स्टेट गेस्ट
पोप हे व्हॅटिकन सिटीचे सर्वोच्च सार्वभौम आहेत आणि 1.3 अब्ज कॅथलिकांचे आध्यात्मिक नेते आहेत. त्यांचे स्थान इतर कोणत्याही सम्राट किंवा राजकीय नेत्यांपेक्षा वेगळे आहे, कारण व्हॅटिकन ही आंतरराष्ट्रीय कायद्यानुसार पूर्ण सार्वभौमत्व असलेली धार्मिक आणि राजकीय संस्था आहे. जेव्हा पोप एखाद्या देशाला भेट देतात तेव्हा त्यांना राज्याच्या पाहुण्यांचा दर्जा दिला जातो, ज्या अंतर्गत व्हिसा आणि पासपोर्ट नियम लागू होत नाहीत.
त्याचा कायदेशीर आधार काय?
इटली आणि व्हॅटिकन यांच्यातील लॅटरन कराराने (1929) व्हॅटिकनला स्वतंत्र राज्याचा दर्जा दिला, ज्यामुळे पोपला पूर्ण राजकीय शक्ती मिळाली. व्हिएन्ना कन्व्हेन्शन (1961) मधील आंतरराष्ट्रीय करारांनुसार पोपला विशेष दर्जा देखील प्राप्त आहे. चीन आणि रशियासारख्या देशांनी कधीकधी पोपच्या भेटींवर राजकीय अटी घातल्या आहेत, परंतु तांत्रिकदृष्ट्या व्हिसा आवश्यक नाही.
ब्रिटनच्या राजेशाहीचीही ही परिस्थिती नाही
ब्रिटिश राजेशाही ही जगातील सर्वात प्रतिष्ठित राजनैतिक संस्थांपैकी एक आहे. परंतु तिचा दर्जा पोपइतका विशेष नाही. किंग चार्ल्स तिसरा यांच्याकडे अधिकृतपणे पासपोर्ट नाही, कारण ब्रिटिश पासपोर्ट त्यांच्या नावाने जारी केले जातात. त्यांना व्हिसाची आवश्यकता नाही, परंतु ते द्विपक्षीय संबंधांवर आणि राज्य प्रोटोकॉलवर अवलंबून असतं.
ज्याने हे गाणं ऐकलं त्याचा मृत्यू झाला, 62 वर्षांनंतर उठवला बॅन, चुकूनही ऐकू नका
जपानी सम्राट (टेन्नो) चे स्थान ब्रिटिश राजेशाहीसारखंच आहे, परंतु काही फरक आहेत. जपानच्या संविधानात सम्राटाला राज्याचे प्रतीक म्हणून मान्यता दिली आहे, शासक म्हणून नाही. ब्रिटीश सम्राटाप्रमाणे, जपानी सम्राटाकडे अधिकृत पासपोर्ट नाही परंतु त्यांना राज्य भेटींसाठी व्हिसा आवश्यक आहे. पोप आणि ब्रिटिश राजघराण्यापेक्षा जपानी सम्राटाची आंतरराष्ट्रीय भूमिका कमी आहे.
संयुक्त राष्ट्रांच्या महासचिवांसह बहुतेक देश संयुक्त राष्ट्रांना व्हिसा सवलत देतात. तथापि, संयुक्त राष्ट्रांच्या महासचिवांचे स्थान पोपपेक्षा कमकुवत आहे. पोपची धार्मिक स्वायत्तता अधिक मजबूत आहे. पोपचा दर्जा धार्मिक + राजनैतिक आहे, तर ब्रिटिश राजघराण्याचा दर्जा केवळ राजनैतिक आणि प्रतीकात्मक आहे. कोणत्याही देशात पोप हा धार्मिक प्रमुख म्हणून स्वीकारला जातो, तर ब्रिटिश राजघराण्याचा प्रभाव फक्त राष्ट्रकुल देशांपुरता मर्यादित आहे.
खास विमानाने प्रवास
पोपला जगभर प्रवास करण्याचे स्वातंत्र्य मिळतं. ते हे काम त्याच्या खाजगी विमान शेफर्ड वनद्वारे करतो. जरी ते विशेष किंवा कायमस्वरूपी विमान नसलं तरी, जेव्हा पोप आंतरराष्ट्रीय सहलीवर जातात तेव्हा ते ज्या विमानातून प्रवास करतात त्याला शेफर्ड वन म्हणतात.
शेफर्ड वन हे नाव पोपच्या भूमिकेपासून प्रेरित आहे. हे नाव व्हॅटिकन औपचारिकपणे वापरत नाही, परंतु माध्यमांमध्ये आणि जनतेमध्ये लोकप्रिय आहे. शेफर्ड वन सहसा अलिटालिया (इटलीची राष्ट्रीय विमान कंपनी) किंवा यजमान देशाची प्रमुख विमान कंपनी पुरवते. ही विमाने सामान्यतः बोईंग 787 एअरबस ए330 किंवा तत्सम मोठी, लांब पल्ल्याची विमानं असतात जी विशेषतः पोपच्या प्रवासासाठी डिझाइन केलेली असतात.
पृथ्वीवर आलं होतं मोठं संकट, एका 'ब्युटी प्रोडक्ट्स'ने वाचवलं
यामध्ये पोपसाठी एक खाजगी जागा आहे, ज्यामध्ये आरामदायी आसन, पलंग आणि प्रार्थना किंवा चिंतनासाठी एक शांत जागा आहे. त्यांच्या सहाय्यकांसाठी, व्हॅटिकन अधिकाऱ्यांसाठी आणि पत्रकारांसाठी स्वतंत्र केबिन आहेत. विमानात उच्च स्तरीय सुरक्षा प्रोटोकॉल आहेत. पोपच्या विमानात व्हॅटिकनचा ध्वज आणि पोपचं चिन्ह आहे.
पोपची विमानं रोमच्या फ्युमिसिनो विमानतळावरून निघतात. व्हॅटिकन आणि यजमान देशाचं सुरक्षा पथक उड्डाणाचं निरीक्षण करतात.