शास्त्रज्ञांनी शोधला 'सुपर अर्थ', या नव्या पृथ्वीवर असेल का जीवन? संशोधक काय सांगतात?

Published by:Arjun Nalavade

Last Updated:March 15, 2025 5:05 PM IST

वैज्ञानिकांनी पृथ्वीपासून 20 प्रकाशवर्षांवर असलेला HD 20794d नावाचा 'सुपर अर्थ' ग्रह शोधला आहे. तो एका सूर्यसमान तार्‍याभोवती फिरतो आणि त्याच्या वातावरणात पाणी असण्याची शक्यता आहे. वैज्ञानिकांच्या मते...

शास्त्रज्ञांनी पृथ्वीसारखा एक 'सुपर अर्थ' शोधला आहे. पृथ्वीप्रमाणेच या ग्रहावरही जीवन शक्य असल्याचे सांगितले जात आहे. या ग्रहाला HD 20794d असे नाव देण्यात आले आहे आणि तो आपल्यापासून फक्त 20 प्रकाशवर्षे दूर आहे. शास्त्रज्ञांना आशा आहे की या ग्रहावर पाणी द्रवरूपामध्ये असू शकते. चला तर मग, त्याची वैशिष्ट्ये काय आहेत ते जाणून घेऊया...

पृथ्वीशिवाय इतर कोणताही ग्रह आहे का जिथे जीवन शक्य आहे? या प्रश्नाने शास्त्रज्ञांना शतकानुशतके भुरळ घातली आहे. आपली पृथ्वी ही एकमेव जागा आहे जिथे जीवन अस्तित्वात आहे. पण विश्वातील अब्जावधी आणि खरबो ग्रहणांमध्ये, जीवनाला आधार देणारा दुसरा कोणताही ग्रह असू शकतो का? शास्त्रज्ञांना या शोधात मोठे यश मिळाले आहे. एक शोध जिथे आपल्या पृथ्वीसारखे जीवन शक्य आहे.

हा ग्रह फक्त 20 प्रकाशवर्षे दूर आहे आणि त्याला HD 20794d असे नाव देण्यात आले आहे. तो सूर्यासारख्या ताऱ्याभोवती फिरतो आणि त्याचा वातावरणही आपल्या पृथ्वीसारखेच असू शकते, असा विश्वास आहे. यामुळेच त्याला 'सुपर अर्थ' च्या श्रेणीत ठेवण्यात आले आहे.

या ग्रहावर पाणी आहे का?

HD 20794d आपला ताराभोवती 647 दिवसात एक प्रदक्षिणा पूर्ण करतो. या ग्रहाचे वैशिष्ट्य म्हणजे तो त्याच्या ताऱ्याच्या 'राहण्यायोग्य क्षेत्रात' आहे. राहण्यायोग्य क्षेत्र म्हणजे ते क्षेत्र जिथे ग्रहावर पाणी द्रवरूपामध्ये असण्याची शक्यता असते आणि जिथे पाणी असते तिथे जीवनाची शक्यताही वाढते. शास्त्रज्ञांसाठी हा खूप रोमांचक शोध आहे, कारण जिथे पाणी आहे तिथे जीवनाची शक्यताही आहे.

20 वर्षांच्या मेहनतीचे फळ!

मात्र, या ग्रहाचे वातावरण कसे आहे, याबाबत अद्याप ठोस दुजोरा मिळालेला नाही. पण इथे पृथ्वीसारखी हवामान आणि वातावरणीय परिस्थिती आढळल्यास, तो आपल्यासाठी खूप रोमांचक शोध असेल. स्पेनच्या इन्स्टिट्यूटो डी ॲस्ट्रोफिझिका डी कॅनारियास (IAC) आणि युनिव्हर्सिडाड डी ला लागुना (ULL) च्या शास्त्रज्ञांनी या ग्रहाचा शोध लागल्याची पुष्टी केली आहे. शास्त्रज्ञ HD 20794 नावाच्या ताऱ्याचा अनेक वर्षांपासून अभ्यास करत आहेत. हा तारा आपल्या सूर्यापेक्षा थोडा लहान आहे आणि त्याच्याभोवती आधीच दोन सुपर अर्थ ग्रह शोधले गेले आहेत.

पृथ्वीपेक्षा सहा पट मोठा!

HD 20794d चे वस्तुमान पृथ्वीच्या सहा पट आहे आणि तो 647 दिवसात आपल्या ताऱ्याभोवती प्रदक्षिणा पूर्ण करतो, मंगळाला सूर्याभोवती फिरण्यासाठी लागणाऱ्या वेळेपेक्षा फक्त 40 दिवस कमी. या ग्रहाची परिस्थिती जीवनासाठी आदर्श बनवते, कारण त्याचे तापमान आणि इतर परिस्थिती पाणी टिकवून ठेवण्यासाठी अनुकूल असू शकते.

इथे जीवन शक्य आहे का?

हा शोध 20 वर्षांच्या संशोधनाचा परिणाम आहे आणि तो खगोलशास्त्राच्या प्रसिद्ध जर्नल, ॲस्ट्रॉनॉमी अँड ॲस्ट्रोफिजिक्समध्ये प्रकाशित झाला आहे. शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की हा शोध आपल्याला पृथ्वीसारख्या ग्रहांचे वातावरण अधिक सखोलपणे समजून घेण्यास मदत करू शकतो.

हे ही वाचा : एवढ्या छोट्याशा बीमध्ये एवढी ताकद येते कुठून? त्यातून मोठमोठी झाडं कशी उगवतात? हे आहे जगातलं सर्वात मोठं बी!

हे ही वाचा : चिंपांझी ओढतोय सिगारेट! प्राणी संग्रहालयातील धक्कादायक VIDEO, नेटकऱ्यांनी व्यक्त केली चिंता

view comments