ATMमध्ये वाढल्या 100-200 च्या नोटा! 500 ची नोट बंद करण्याची तयारी? RBI चा प्लॅन काय

देशातील सर्वात मोठी रोख व्यवस्थापन कंपनी सीएमएस इन्फो सिस्टमचे अध्यक्ष अनुश राघवन म्हणतात की 60 टक्के लोक अजूनही कॅशमध्ये खर्च करण्यास प्राधान्य देतात. म्हणूनच, एटीएममध्ये 100 आणि 200 रुपयांच्या नोटा भरल्याने लोकांना खर्च करणे सोपे होईल. विशेषतः शहरे आणि ग्रामीण भागात. म्हणूनच आरबीआयने सर्व बँकांना त्यांच्या एटीएममध्ये लहान चलने ठेवण्याचे निर्देश दिले आहेत. सीएमएस इन्फो सिस्टम देशातील 2.15 लाख एटीएमपैकी 73 हजार एटीएमचे व्यवस्थापन करते, ज्यामध्ये ही कंपनी रोख रक्कम टाकण्याची जबाबदारी घेते.

एप्रिल 2025 मध्ये जारी केलेल्या आरबीआयच्या परिपत्रकात असे म्हटले होते की सर्व बँका किमान 75 टक्के एटीएममध्ये 100 आणि 200 रुपयांच्या नोटा ठेवतील. जरी फक्त एक कॅसेट भरली असली तरी. आरबीआयने यासाठी 30 सप्टेंबर 2025 ही अंतिम मुदत देखील निश्चित केली आहे. छोट्या नोटांची संख्या वाढवल्याने लोकांच्या दैनंदिन खर्चासाठी रोख रक्कम उपलब्ध करून देणे सोपे होईल असे मध्यवर्ती बँकेचे मत आहे. आरबीआयने म्हटले आहे की 31 मार्च 2026 पर्यंत देशातील 90 टक्के एटीएममध्ये लहान चलन उपलब्ध करून द्यावे लागेल.

एकीकडे, रिझर्व्ह बँकेने ग्राहकांना लहान चलन उपलब्ध करून रोख व्यवहारांना प्रोत्साहन देण्याबद्दल बोलले आहे, तर दुसरीकडे, एटीएममधून पैसे काढण्यासाठी आकारले जाणारे शुल्क देखील वाढवले ​​आहे. आरबीआयने 1 मे पासून एटीएममधून पैसे काढण्यासाठी व्यवहार शुल्क वाढवले ​​आहे. या अंतर्गत, कोणत्याही ग्राहकाला महिन्यातून 3 वेळा दुसऱ्या बँकेच्या एटीएममधून मोफत पैसे काढण्याची परवानगी असेल. यानंतर, प्रत्येक पैसे काढण्यासाठी 19 रुपये आकारले जातील, जे पूर्वी 17 रुपये होते. जर एटीएमचा वापर फक्त बॅलेन्स तपासण्यासाठी केला जात असेल, तर प्रत्येक व्यवहारासाठी 7 रुपये द्यावे लागतील, जे पूर्वी 6 रुपये होते.

आरबीआयच्या या परिपत्रकानंतर, अनेक तज्ञ आणि राजकारण्यांनी 500 रुपयांच्या नोटांवर बंदी घालण्याची शिफारस केली आहे. आंध्र प्रदेशचे मुख्यमंत्री नायडू यांनी स्पष्टपणे सांगितले होते की बनावट नोटा आणि मनी लाँडरिंग टाळण्यासाठी 500 रुपयांच्या नोटांसारख्या मोठ्या नोटांवर बंदी घालावी. आता आरबीआय बँकांच्या एटीएममध्ये लहान चलन वाढवत असल्याने, लोकांनी पुन्हा या मुद्द्यावर आवाज उठवण्यास सुरुवात केली आहे.