थकवा, सांधेदुखी, अशक्तपणा? जंगलातील 'हे' छोटंसं झाड अत्यंत उपयोगी; शरीर करतं लोखंडासारखं मजबूत

इथल्या घनदाट जंगलांमध्ये आयुर्वेदिक औषधींचा अमूल्य खजिनाही दडलेला असतो. डॉ. अनुज कुमार यांच्या मते, येथील ग्रामीण भागात आढळणाऱ्या अनेक औषधी वनस्पतींमध्ये विशेष गुणधर्म आहेत, त्यापैकीच एक आहे 'कासली'. ही दुर्मिळ पण अत्यंत प्रभावी औषधी वनस्पती गावकऱ्यांसाठी नैसर्गिक उपचारांचा एक महत्त्वाचा स्रोत बनली आहे.

आयुर्वेदामध्ये 'कासली' वनस्पतीला शक्ती, वातनाशक आणि संजीवनी गुणधर्मांनी समृद्ध मानले जाते. शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी, हाडं मजबूत करण्यासाठी आणि शारीरिक थकवा दूर करण्यासाठी ही खूप गुणकारी आहे, असे डॉ. अनुज कुमार सांगतात.

कासली ही वनक्षेत्रात नैसर्गिकरित्या मुबलक प्रमाणात आढळते. इथले आदिवासी समुदाय पिढ्यानपिढ्या या वनस्पतीचा उपयोग विविध आजारांवर उपचार करण्यासाठी करत आले आहेत.

ग्रामीण भागांमध्ये ही औषधी पारंपरिक वैद्यकीय पद्धतीचा एक अविभाज्य भाग बनली आहे. स्नायूंची कमजोरी, सांधेदुखी आणि शारीरिक थकवा यावर याचा वापर विशेषतः मोठ्या प्रमाणात केला जातो. डॉ. स्पष्ट करतात की, जर यावर वैज्ञानिक पद्धतीने अधिक सखोल संशोधन आणि विकास केला, तर आधुनिक औषधांना हा एक उत्कृष्ट नैसर्गिक पर्याय ठरू शकतो.

कासली ही एक बहुवर्षीय वनस्पती आहे, जी उष्ण आणि दमट हवामानात खूप सहजपणे वाढते. तिची पानं, मुळं आणि बियांमध्ये विशेष औषधी तत्वे असतात, जी शरीरात नवी ऊर्जा आणि ताकद भरतात. आयुर्वेदामध्ये, वात आणि पित्त दोष संतुलित करणारी अत्यंत उपयुक्त वनस्पती म्हणून याला विशेष ओळखले जाते.

आदिवासी समुदाय केवळ कासलीला ओळखत नाहीत, तर तिला आपल्या दैनंदिन घरगुती उपायांचा एक महत्त्वपूर्ण भाग मानतात. ताप, अशक्तपणा, संधिवात आणि महिलांच्या आरोग्याच्या विविध समस्यांवर याचा काढा किंवा लेप बनवून वापर केला जातो. डॉ. अनुज कुमार सांगतात की, पारंपरिक ज्ञान आणि आधुनिक विज्ञानाचा योग्य मेळ घालून या औषधीची उपयोगिता आणि फायदे आणखी मोठ्या प्रमाणावर वाढवता येऊ शकतात.