Longest Total Solar Eclipse : 6 मिनिटांपेक्षा जास्त काळ गडद अंधार, 21 व्या शतकातील सर्वात मोठा सूर्यग्रहण, 'या' दिवशी जगात रात्र होणार

सूर्यग्रहण ही एक नैसर्गिक आणि अद्भुत खगोलशास्त्रीय घटना आहे, जी तेव्हा घडते जेव्हा चंद्र पृथ्वी आणि सूर्याच्या मध्ये येतो आणि पृथ्वीवर त्याची सावली पडते. यामुळे सुर्यग्रहण होते. ही खगोलीय घटना असली तरी देखील लोक त्याच्या संदर्भ शुभ अशुभासोबत करतात. त्यामुळे या काळात लोक देवांना झाकून ठेवणे, महत्वाची कामं न करणे, जेवण न खाणे. अशा गोष्टी आवर्जून करतात. त्यामुळे भारतात ग्रहणाला खूप महत्व आहे. मग ते सुर्यग्रहण असोत किंवा चंद्रग्रहण.

पूर्ण सूर्यग्रहण (Total Solar Eclipse) ही यातील सर्वात रोमांचक घटना असते, जिथे चंद्र सूर्याला पूर्णपणे झाकून टाकतो आणि येणाऱ्या काळात अशी अविस्मरणीय घटना घडणार आहे. जी येणाऱ्या पिढ्यांसाठी एक मोठी आठवण असेल. त्या दिवशी 21 व्या शतकातील सर्वात मोठे, सर्वाधिक कालावधीचे पूर्ण सूर्यग्रहण होईल. या खगोलीय घटनेमुळे, प्रभावित प्रदेशांमध्ये 6 मिनिटे आणि 23 सेकंदांपर्यंत पूर्णपणे गडद अंधार पसरेल. वैज्ञानिकांनी नोंदवले आहे की इतक्या मोठ्या कालावधीचे सूर्यग्रहण मागील शतकात पाहिले गेले नाही.

हे ग्रहण 2 ऑगस्ट, 2027 रोजी होणार आहे. वैज्ञानिकांनी नोंदवले आहे की इतक्या मोठ्या कालावधीचे सूर्यग्रहण मागील शतकात पाहिले गेले नाही.

ग्रहण काळात काय घडेल?या पूर्ण सूर्यग्रहणादरम्यान, चंद्र सूर्याला पूर्णपणे झाकून टाकेल, ज्यामुळे दिवसाची वेळ अक्षरशः संध्याकाळसारखी होईल. वातावरणातील तापमानात 5 ते 10 अंश सेल्सिअस पर्यंत लक्षणीय घट होऊ शकते, वाऱ्याची दिशा बदलू शकते आणि पक्षी आणि इतर प्राण्यांमध्ये असामान्य वर्तन दिसू शकते.निरीक्षकांना या काळात सूर्याचा धुंद आणि तेजस्वी कोरोना (Corona), हिऱ्याची वलय (Diamond Ring), तसेच शुक्र (Venus) आणि बुध (Mercury) सारखे तेजस्वी खगोलीय पिंड आणि आकाशातील काही तारे स्पष्टपणे दिसतील.

ग्रहण अटलांटिक महासागराच्या वर सुरू होईल. चंद्राची सावली सर्वप्रथम जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी (Strait of Gibraltar) येथे पडेल. त्यानंतर, दक्षिण स्पेन, मोरोक्को, अल्जीरिया, ट्युनिशिया, लिबिया, इजिप्त (Egypt) आणि मध्य पूर्वेच्या (Middle East) काही भागांमध्ये पूर्णपणे अंधार पसरेल. या प्रदेशांमध्ये, सूर्य सुमारे साडेसहा मिनिटांपर्यंत पूर्णपणे झाकलेला राहील.

युनायटेड स्टेट्स (United States) आणि ब्राझील सह दक्षिण अमेरिकेच्या मोठ्या भागांना या अपवादात्मक घटनेचा कोणताही भाग पाहता येणार नाही. जरी सामान्यतः दर 18 महिन्यांनी सरासरी एक पूर्ण सूर्यग्रहण होत असले तरी, 2027 चे ग्रहण एक दुर्मिळ घटना आहे. 2027 चे ग्रहण विशेषतः उल्लेखनीय आहे कारण ते दाट लोकवस्तीच्या भागांमध्ये दिसेल. यामुळे खगोलशास्त्र, तापमानातील बदल आणि प्राणी वर्तनाचा अभ्यास करण्यासाठी ही एक आदर्श वैज्ञानिक घटना ठरेल.

जगभरातील संशोधक आणि अंतराळ संस्था याला एक जिवंत वैज्ञानिक प्रयोगशाळा मानत आहेत, कारण सूर्याच्या कोरोनाचा इतक्या स्पष्टपणे आणि इतक्या मोठ्या कालावधीसाठी अभ्यास करण्याची संधी दशकांनंतर मिळणार आहे. ग्रहण पूर्ण होण्यापूर्वी सुमारे 60-80 मिनिटे अगोदर, चंद्र सूर्याच्या कडेवर प्रवेश करण्यास सुरुवात करेल. सूर्याचा प्रकाश हळूहळू कमी होईल आणि सूर्याचे केवळ एक पातळ अर्धचंद्र (Crescent) दिसेल.

हा जादुई अंधार 6 मिनिटे आणि 23 सेकंद टिकेल. हळूहळू, सूर्याची किरणं (light) परत येतील आणि परिस्थिती सामान्य होईल, तर जगभरातील वेधशाळा या प्रत्येक क्षणाचे निरीक्षण करतील. भारताच्या काही भागांमध्ये मर्यादित आंशिक सूर्यग्रहण (Limited Partial Solar Eclipse) पाहता येईल. पूर्ण सूर्यग्रहणाचा आनंद घेण्यासाठी लोकांना स्पेन, मोरोक्को, इजिप्त किंवा मध्य पूर्वेतील काही शहरांमध्ये प्रवास करावा लागेल.

इतके मोठे पूर्ण सूर्यग्रहण तेव्हा होते जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या सर्वात जवळच्या बिंदूवर (Perigee) असतो आणि त्याची सावली पृथ्वीला जवळपास पूर्ण कोनात (Perfect Angle) स्पर्श करते. या दुर्मिळ परिस्थितींमुळे 2027 चे ग्रहण असामान्यरित्या लांब असेल. पूर्ण सूर्यग्रहणाचे आंशिक टप्पे योग्य संरक्षणाशिवाय पाहणे धोकादायक असू शकते. तज्ज्ञ सौर फिल्टर (Solar Filters), प्रमाणित ग्रहण चष्मा (Certified Eclipse Glasses) किंवा इतर मंजूर सुरक्षा उपकरणांचा वापर करण्याची शिफारस करतात.

नासाच्या (NASA's) नोंदीनुसार, इतक्या मोठ्या कालावधीचे पुढील ग्रहण 22 व्या शतकापूर्वी होणार नाही. याच कारणामुळे, 2027 च्या या घटनेला 'या पिढीतील सर्वात मोठे खगोलशास्त्रीय ड्रामा' म्हटलं गेलं आहे.