गव्हाची पेरणी केली आता 'या' भयंकर रोगांपासून पिकाचं करा संरक्षण! उपाय काय?

मुंबई : महाराष्ट्रात गव्हाची पेरणी जवळजवळ पूर्ण झाली आहे, तर काही भागात पेरणी अजूनही सुरू आहे. दरम्यान, अनेक भागात कीटक, रोग आणि तणांचा प्रादुर्भाव आढळून आला आहे. ज्यामुळे पिकांचे नुकसान झाले आहे. शेतकऱ्यांना या नुकसानापासून वाचवण्यासाठी, भारतीय गहू आणि बार्ली संशोधन संस्था, करनालने एक सल्लागार जारी केला आहे ज्यामध्ये शेतकऱ्यांनी तण आणि रोगांपासून बचाव करण्यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी याचे वर्णन केले आहे.

advertisement

गव्हावर टेणारे धोकादायक रोग आणि प्रतिबंध

गहू वाळवी

उशिरा पेरलेल्या गव्हाच्या पिकांमध्ये वाळवी दिसून येत आहे. त्यांचा प्रसार उत्पादनावर परिणाम करतो. वाळवी नियंत्रित करण्यासाठी, 0 .9 ग्रॅम ए.आय./किलो बियाणे (4.5 मिली उत्पादन डोस/किलो बियाणे) या प्रमाणात क्लोरपायरीफॉसने बियाणे प्रक्रिया करावी. थायामेथोक्सम 70 डब्ल्यूएस (क्रूझर 70 डब्ल्यूएस) @ 0.7 ग्रॅम ए.आय./किलो बियाणे (4.5 मिली उत्पादन डोस/किलो बियाणे) किंवा फिप्रोनिल (रीजेंट 5 एफएस @ 0.3 ग्रॅम ए.आय./किलो बियाणे किंवा 4.5 मिली उत्पादन डोस/किलो बियाणे) या प्रमाणात बीजप्रक्रिया करणे देखील खूप प्रभावी आहे. शिवाय, वेळेवर पेरलेल्या पिकांमध्ये वाळवीचा प्रादुर्भाव आढळल्यास, पिकांना पाणी द्या.

गुलाबी खोड पोखरणारी अळी

कमी मशागतीसह गहू पेरलेल्या गव्हाच्या शेतात गुलाबी खोड पोखरणारी अळीचा प्रादुर्भाव जास्त आढळतो. हे टाळण्यासाठी, गुलाबी खोड पोखरणारी अळी दिसू लागताच पानांवर क्विनालफॉस (एकलक्स) 800 मिली/एकर फवारणी करा. गुलाबी खोड पोखरणारी अळी दिसू लागताच सिंचनामुळे होणारे नुकसान कमी होण्यास देखील मदत होते.

पट्टे पोखरणारी अळी

शेतकऱ्यांना पट्टे पोखरणारी अळी (पिवळी गंज) आणि तपकिरी गंज लवकर आढळण्यासाठी त्यांच्या गव्हाच्या पिकांची नियमितपणे तपासणी करण्याचा सल्ला दिला जातो. जर गंजाची लक्षणे आढळली तर प्रथम स्थितीची पुष्टी करा, कारण शेतात सुरुवातीचे पिवळे होणे कधीकधी पिवळे गंज समजले जाते. गंज नियंत्रणासाठी शेतकऱ्यांनी जवळच्या कृषी विभाग/कृषी विज्ञान केंद्राशी संपर्क साधावा.

गव्हासाठी धोकादायक तण आणि त्यावर उपाय

गव्हातील अरुंद पानांच्या तणांचे नियंत्रण करण्यासाठी, क्लोडीनाफॉप 15 डब्ल्यूपी @ 160 ग्रॅम प्रति एकर किंवा पिनोक्साडेन 5 ईसी @ 400 मिली प्रति एकर फवारणी करा. रुंद पानांच्या तणांचे नियंत्रण करण्यासाठी, 2,4-डीई 500 मिली/एकर किंवा मेटसल्फ्यूरॉन 20 डब्ल्यूपी 8 ग्रॅम प्रति एकर किंवा कार्सेट्राझोन 40 डीएफ 20 ग्रॅम प्रति एकर फवारणी करा.

जर गव्हाच्या शेतात अरुंद आणि रुंद पानांच्या तणांचा प्रादुर्भाव असेल तर, सल्फोसल्फ्यूरॉन 75 डब्ल्यूजी @ 13.5 ग्रॅम प्रति एकर किंवा सल्फोसल्फ्यूरॉन मेटसल्फ्यूरॉन 80 डब्ल्यूजी @ 16 ग्रॅम प्रति एकर पहिल्या सिंचनाच्या आधी किंवा सिंचनानंतर 10-15 दिवसांनी 120-150 लिटर पाण्यात मिसळून वापरा. पर्यायीरित्या, गव्हातील वैयक्तिक तण नियंत्रणासाठी मेसोसल्फ्यूरॉन आयोडोसल्फ्यूरॉन 3.6% डब्ल्यूडीजी @ 160 ग्रॅम प्रति एकर देखील वापरता येते.