मून मास्किंग म्हणजे काय?
मून मास्किंग म्हणजे मासिक पाळीच्या (Menstruation) दरम्यान मेंस्ट्रुअल कपमध्ये (Menstrual Cup) जमा झालेले रक्त थेट चेहऱ्यावरील त्वचेवर फेस मास्कप्रमाणे लावणे. चेहरा स्वच्छ धुतल्यानंतर हे रक्त चेहऱ्यावर आणि गळ्यावर हलक्या हाताने पसरवले जाते, मात्र डोळे आणि ओठांचा भाग वगळला जातो. याला काही लोक 'सॅक्रेड ब्लड' (Sacred Blood) किंवा 'निसर्गाचा फेस मास्क' असेही म्हणतात.
advertisement
या ट्रेंडचे समर्थन करणारे लोक अनेक दावे करतात, ज्यामुळे तो अधिक लोकप्रिय होतो. असं करण्यामागे दावा असा आहे की त्वचेला मायक्रोन्यूट्रिएंट्स (Micronutrients) मिळतात, स्किन टेक्सचर सुधारतो, एक्ने (Acne) कमी होतात आणि चेहरा हायड्रेट होतो.
पण यामागचं सत्य काय
हे सर्व दावे वापरकर्त्यांच्या वैयक्तिक अनुभवांवर आधारित आहेत. यापैकी कोणत्याही दाव्याला कोणताही ठोस वैज्ञानिक आधार नाही. सौंदर्यविषयक संशोधनानुसार, मासिक पाळीच्या रक्ताचा थेट त्वचेवर लावल्यास कोणताही थेट आणि सिद्ध झालेला सौंदर्यदायी फायदा होत नाही.
धोक्याची घंटा: पीरियड ब्लड मास्कचे गंभीर धोके
फायद्यांपेक्षा या विचित्र ट्रेंडचे धोके अधिक गंभीर आणि निश्चित आहेत.
1. इन्फेक्शनचा आणि बॅक्टेरियाचा मोठा धोका
पीरियड ब्लड म्हणजे केवळ रक्त नसते. हे रक्त वजायनाच्या (Vagina) संपर्कातून आलेले असते. त्यामुळे त्यात खालील घटक असू शकतात:
-बॅक्टेरिया (Bacteria): वजायनामध्ये नैसर्गिकरित्या अनेक प्रकारचे बॅक्टेरिया असतात (उदा. लॅक्टोबॅसिलाय). हे बॅक्टेरिया चेहऱ्यावरील त्वचेसाठी हानिकारक ठरू शकतात.
-डेड सेल्स आणि जंतू : रक्तामध्ये मृत पेशी (Dead Cells), योनीमार्गातील स्त्राव आणि इतर मायक्रोऑर्गॅनिझम (Microorganisms) असू शकतात.
-त्वचेचे इन्फेक्शन: हे घटक चेहऱ्यावरील संवेदनशील त्वचेवर लावल्यास त्वचेची जळजळ (Irritation), रॅशेस (Rashes) किंवा गंभीर संक्रमण (Infection) होण्याची शक्यता प्रचंड वाढते.
2. एक्ने (Acne) वाढण्याचा धोका
ज्या व्यक्तींची त्वचा संवेदनशील आहे किंवा ज्यांना आधीच मुरुमांची (Pimples) समस्या आहे, त्यांच्यासाठी हा मास्क अत्यंत धोकादायक ठरू शकतो. बाहेरील बॅक्टेरिया त्वचेवर गेल्याने स्किन ब्रेकआउट्स आणि एक्ने वेगाने वाढू शकतात.
3. 'PRP' चा गैरसमज
काही लोक 'मून मास्किंग'ला PRP (Platelet Rich Plasma) थेरपी चा 'स्वस्त घरगुती पर्याय' मानतात.
ही एक सिद्ध झालेली वैद्यकीय प्रक्रिया आहे, जिथे व्यक्तीचे रक्त घेऊन त्यातील प्लेटलेट्स (Platelets) वेगळे केले जातात आणि ते इंजेक्शनद्वारे त्वचेत परत दिले जातात. ही प्रक्रिया प्रशिक्षित डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली अत्यंत निर्जंतुक वातावरणात (Sterile Environment) केली जाते.
मासिक पाळीचे रक्त हे PRP प्लाझ्मासारखे नसते. पीरियड ब्लडचा PRP सारखा परिणाम होतो, याचा कोणताही वैज्ञानिक पुरावा उपलब्ध नाही. घरगुती पद्धतीने रक्त चेहऱ्यावर लावणे आणि वैद्यकीय PRP थेरपी यात जमीन-अस्मानाचा फरक आहे.
तज्ज्ञांचा स्पष्ट सल्ला
सोशल मीडियावरील ट्रेंड्स नेहमीच उपयोगी नसतात.
याचे फायदे अतिशय अनिश्चित आहेत, पण धोके निश्चित आहेत. त्यामुळे यापासून लांबच राहिलेलं बरं
सौंदर्य आणि त्वचेच्या आरोग्यासाठी वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झालेले उपाय (उदा. व्हिटॅमिन सी, हायलुरोनिक ऍसिड, चांगला मॉइश्चरायझर) वापरणे नेहमीच सुरक्षित आणि प्रभावी असते.