या झाडाच्या पानांपासून ते फळांपर्यंत, प्रत्येक भाग आहे औषधी गुणांनी परिपूर्ण; शेकडो आजारांवर रामबाण उपाय!

आज आम्ही तुम्हाला एका चमत्कारी वृक्षाबद्दल सांगणार आहोत, ज्याला आयुर्वेदात अमृतासमान मानले जाते. हा वृक्ष तुमच्या सभोवतालचे वातावरण शुद्ध करतोच, पण शरीरातील अनेक गंभीर रोगांपासून मुक्ती देखील देऊ शकतो. त्याची पाने, साल, फळे आणि अगदी त्याच्या फांद्याही औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण आहेत. आम्ही कडुलिंबाच्या झाडाबद्दल बोलत आहोत, ज्याला भारतीय संस्कृतीत "संजीवनी" म्हणून पूजले जाते. चला, त्याचे फायदे सविस्तर जाणून घेऊया...

कडुलिंबाचे झाड अनेक प्रकारे खूप फायदेशीर आहे. त्याच्या फांद्या बऱ्याच पसरलेल्या असतात. कडुलिंबाचा प्रत्येक भाग संजीवनीसारखा आहे. त्याची पाने, साल, फळे आणि मुळे सर्व उपयुक्त आहेत. त्यात अनेक औषधी गुणधर्म आहेत.

ज्येष्ठ नागरिक शिव कुमार यांनी सांगितले की, कडुलिंबाचे झाड हवा शुद्ध करते. ते जमिनीला पोषक तत्वेही पुरवते. भारतीय संस्कृतीतही कडुलिंबाला महत्त्वाचे स्थान आहे. धार्मिक विधी आणि तंत्र-मंत्रात त्याचा वापर केला जातो. पूर्वीच्या काळात त्याची पाने वाळवून धूर केला जात असे. यामुळे नकारात्मक शक्ती दूर होतात, असे मानले जाते. डास देखील नष्ट होतात.

शासकीय आयुर्वेदिक रुग्णालयाच्या सात वर्षांचा अनुभव असलेल्या वैद्यकीय अधिकारी (एमडी आणि पीएचडी इन मेडिसिन) डॉ. प्रियांका सिंह यांनी सांगितले की, कडुलिंबाच्या पानात अँटी-बॅक्टेरियल, अँटी-फंगल आणि अँटी-व्हायरल असे अनेक गुणधर्म आहेत. त्वचेच्या समस्या, मुरुम, फोड आणि गजकर्ण यांसारख्या अनेक रोगांवर ते रामबाण उपाय म्हणून काम करते.

कडुलिंबाच्या पानांशिवाय, कडुलिंबाचे फळ (निंबोळी) देखील अनेक रोगांवर उपचार करण्यासाठी खूप फायदेशीर आणि प्रभावी आहे. त्याच्या फळाच्या सेवनाने मूळव्याध, आतड्यातील कृमी, मूत्रमार्गाचे विकार, नाकातून रक्त येणे, कफ, डोळ्यांचे विकार, मधुमेह, जखमा आणि कुष्ठरोग यांसारख्या समस्यांपासून आराम मिळतो.

कडुलिंबाच्या सालीबद्दल बोलायचे झाल्यास, ती प्राचीन काळापासून वापरात आहे. दगडावर कडुलिंबाची साल पाण्यासोबत घासून जुन्या जखमेवर लावणे खूप फायदेशीर होते. याशिवाय, ते मलेरिया, पोटाचे आजार, आतड्यातील अल्सर, त्वचेचे आजार, वेदना आणि तापावरही फायदेशीर आहे.

कडुलिंबाची साल, पाने किंवा फळे सेवन करण्याबद्दल बोलायचे झाल्यास, ती चावून खाल्ली जाऊ शकतात, त्यांचा काढा (चहा) बनवून प्याला जाऊ शकतो किंवा रस म्हणून घेतली जाऊ शकतात. त्याच्या काड्यांनी दात घासणे ही एक पारंपारिक प्रथा आहे जी आजही प्रचलित आहे. कडुलिंबाचे तेल केस आणि त्वचेसाठी अत्यंत फायदेशीर मानले जाते. तसेच, जर दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी त्याचे एक फळ खाल्ले, तर त्याचे आरोग्य फायदे अधिक प्रभावीपणे दिसू लागतात.

सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे कडुलिंबाची पाने रक्त शुद्ध करण्यास खूप सक्षम आहेत. जर दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी 3-4 ताजी कडुलिंबाची पाने किंवा कोवळी पालवी चावून खाल्ली, तर शरीराची आतून शुद्धी होऊ शकते. याशिवाय, 5-7 कडुलिंबाची पाने पाण्यात उकळून, गाळून त्याचा कोमट काढा चहासारखा सेवन करा. ही पद्धत शरीराची रोगप्रतिकारशक्तीही वाढवते आणि त्वचेचे आजारही दूर ठेवते.

महत्त्वाची सूचना : कडुलिंबाची पाने, साल किंवा फळ जास्त प्रमाणात सेवन करणे शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकते. विशेषतः गर्भवती महिला, स्तनपान करणाऱ्या महिला, यकृत आणि मूत्रपिंडाच्या समस्यांनी ग्रस्त असलेले रुग्ण किंवा इतर गंभीर आजार असलेल्या व्यक्तींनी ते सेवन करण्यापूर्वी आयुर्वेदिक किंवा वैद्यकीय तज्ञाचा सल्ला घ्यावा. कारण केवळ तज्ञच वय, शरीराची प्रकृती आणि रोगाच्या स्थितीनुसार कडुलिंबाची योग्य मात्रा ठरवू शकतात.