Floating National Park : हे आहे जगातील एकमेव पाण्यावर तरंगते नॅशनल पार्क! इथे फिरण्यासाठी योग्य काळ कोणता?

हे उद्यान इतके खास असण्याचे मुख्य कारण म्हणजे त्याची रचना. हे पाण्यावर तरंगणारे एक अद्भुत जग आहे. लोकटक सरोवराच्या पाण्यावरील वनस्पती, माती आणि सेंद्रिय पदार्थ एकमेकांना घट्ट चिकटून 'फुमडिस' नावाची तरंगती बेटे बनली आहेत. ते मऊ गवतासारखे दिसत असले तरी ते खूप मजबूत आहेत. लोक आणि मोठे प्राणी त्यांच्यावर चालले तरी ते बुडत नाहीत.

हे उद्यान सुमारे 40 चौरस किलोमीटर क्षेत्रात पसरलेले आहे. दुर्मिळ आणि धोक्यात असलेल्या 'संगाई' किंवा भुवया असलेल्या हरणांसाठी हे एकमेव नैसर्गिक अधिवास आहे. मणिपूरचा राज्य प्राणी, संगाई याला स्थानिक संस्कृतीत एक विशेष स्थान आहे.

पाण्याच्या खुरांवर संतुलन साधताना हे हरण ज्या पद्धतीने चालतात ते नृत्यासारखे दिसते. म्हणूनच त्यांना "नृत्य करणारे हरण" म्हणतात. 1950 च्या दशकात ते नामशेष झाले असे मानले जात होते. परंतु जेव्हा ते पुन्हा येथे दिसले तेव्हा त्यांच्या संरक्षणासाठी 1977 मध्ये हे ठिकाण राष्ट्रीय उद्यान म्हणून घोषित करण्यात आले.

हे उद्यान केवळ सांगाई हरणांचेच नाही तर इतर अनेक दुर्मिळ वन्यजीव प्रजातींचे देखील निवासस्थान आहे. येथे हॉग डीअर, वन्य डुक्कर, ओटर इत्यादी प्राणी पाहता येतात. पक्षी प्रेमींसाठी हे स्वर्ग आहे. विशेषतः नोव्हेंबर ते मार्च या हिवाळ्याच्या हंगामात. बदके, करकोचे, काळे पतंग इत्यादी स्थलांतरित पक्षी येथे राहण्यासाठी येतात.

मात्र या भव्य पर्यावरणाला आता धोका निर्माण झाला आहे. जलविद्युत प्रकल्पासाठी बांधलेल्या इथाई बॅरेजमुळे तलावातील पाण्याची पातळी सतत उंचावत राहिली आहे. यामुळे फुमडिसना आवश्यक असलेल्या पोषक तत्वांपासून वंचित ठेवले जात आहे आणि त्यांची संख्या कमी होत आहे. हे सांगाई हरणांच्या अस्तित्वासाठी धोका बनले आहे. या क्षेत्राचे वेगळेपण ओळखून, युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीत त्याचा समावेश करण्यासाठी प्रस्ताव पाठवण्यात आले आहेत.

जर तुम्हाला हे नैसर्गिक आश्चर्य स्वतःच्या डोळ्यांनी पहायचे असेल, तर तुम्हाला मणिपूरमधील बिष्णुपूर जिल्ह्यात जावे लागेल. ते राजधानी इम्फाळपासून सुमारे 50 किमी अंतरावर आहे. या ठिकाणी भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ नोव्हेंबर ते मार्च दरम्यान आहे.

पर्यटकांसाठी येथे मार्गदर्शित बोट टूर उपलब्ध आहेत. तुम्ही सकाळी किंवा संध्याकाळी बोट राइड घेतली तर तुम्हाला दुर्मिळ संगाई हरण दिसण्याची शक्यता जास्त असते. पाण्यावर तरंगणाऱ्या जमिनीवर चालणे हा खरोखरच जीवनातील एक अविस्मरणीय अनुभव आहे.