संजय रॉयला जन्मठेप, फाशी का नाही झाली? Rarest of Rareची व्याख्या काय? तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे

कायद्याच्या दृष्टिकोनातून ‘रेयरेस्ट ऑफ रेयर’ ची व्याख्या काय आहे? कोणत्या निकषांवर हे ठरते की एखादे प्रकरण या श्रेणीत आहे की नाही? याची सुरुवात कशी झाली? हे जाणून घेण्यासाठी थोडे मागे जावे लागले.

1980 साली पंजाबमध्ये घडलेल्या एका घटनेने भारतात फाशीच्या शिक्षेवर नवी चर्चा सुरू झाली. भारतीय घटनेनुसार प्रत्येक व्यक्तीला जगण्याचा मूलभूत हक्क दिला गेला आहे. अशा परिस्थितीत, कोणत्या परिस्थितीत फाशीची शिक्षा द्यावी यावर सखोल विचार झाला. त्यानंतर ज्या प्रकरणाने फाशीच्या व्याख्येत बदल केला, त्यातील एक महत्त्वाचे प्रकरण होते ‘बच्चन सिंह वि. पंजाब राज्य’.

बच्चन सिंह नावाच्या व्यक्तीला पत्नीच्या हत्येच्या गुन्ह्यासाठी 14 वर्षांची शिक्षा झाली होती. कारावासातून सुटल्यानंतर तो आपल्या भावासोबत त्याच्याच घरी राहू लागला. मात्र त्याचा भाऊ हुकूम सिंह व त्याचे कुटुंबीयांना ही गोष्ट आवडत नव्हती. त्यांच्यात वादविवाद होत होते. 4 जुलै 1977 रोजी बच्चन सिंहने रागाच्या भरात आपल्या दोन भाची आणि पुतण्याची कुऱ्हाडीने हत्या केली. त्याने हुकूम सिंहच्या आणखी एका मुलीवर वार केले पण ती बचावली.

सत्र न्यायालयाने बच्चन सिंहला फाशीची शिक्षा सुनावली. उच्च न्यायालयानेही ही शिक्षा कायम ठेवली. त्यानंतर बच्चन सिंहने भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद 136 नुसार विशेष याचिका (SLP) दाखल केली. अनुच्छेद 14, 19 आणि 21 चा हवाला देत त्याने फाशीविरोधात याचिका केली.

1980 च्या निर्णयानुसार सुप्रीम कोर्टाने खालील प्रकारचे गुन्हे Rarest of Rare श्रेणीत समाविष्ट केले