काही नोटांच्या सीरियल नंबरमध्ये 'स्टार' चिन्ह का असते? त्याचा अर्थ काय? ही नकली नोट तर नाही ना?

आरबीआयने 2006 पासून अशा नोटा छापण्यास सुरुवात केली. तेव्हापासून अशा अनेक स्टार चिन्हाच्या नोटा बाजारात आहेत आणि त्या पूर्णपणे वैध आहेत. जर तुमच्या पर्समध्ये अशी नोट आढळली तर अजिबात काळजी करू नका. ती सामान्य नोटप्रमाणेच वापरता येते. तुमच्या पर्समधील नोटा नीट तपासा, नंबरच्या मध्ये * (स्टार) चिन्ह आहे का? नोटेवरील या * (स्टार) चिन्हाचा अर्थ काय आहे, हे अनेक लोकांना माहीत नाही. 99% लोक त्याचा अर्थ न समजून घेता गैरसमज करून घेतात.

प्रत्येक नोटेवर एक विशेष नंबर छापलेला असतो, ज्याला 'सीरियल नंबर' म्हणतात. तुम्ही नीट पाहिल्यास, काही नोटांवर नंबरच्या मध्ये एक * (स्टार चिन्ह) दिसू शकते. याचा अर्थ ही नोट नकली आहे का? किंवा यात काही अडचण आहे का? की तिचं मूल्य जास्त आहे? आरबीआयने या प्रश्नांची उत्तरे स्पष्ट केली आहेत. भारतात नोटा छापण्याची जबाबदारी आरबीआयची (रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया) आहे. प्रत्येक नोटेची एक ओळख असते, तिचा नंबर. याशिवाय, खऱ्या आणि नकली नोटा ओळखण्यासाठी अनेक सुरक्षा चिन्हे (सिक्युरिटी मार्क्स) देखील दिलेली असतात.

तरीही, बाजारात नकली नोटा येतच असतात. आरबीआयने लोकांना याबद्दल वारंवार इशारा दिला आहे. पण * (स्टार) असलेला नंबर फसवणुकीचे (फसवणुकीचे) चिन्ह नाही. मग * चिन्हाचा अर्थ काय आहे? आरबीआयनुसार, जेव्हा एकाच सिरीजमधील कोणत्याही नोटमध्ये (उदा. 100 नोटा एकाच नंबरच्या) छपाईमध्ये चूक होते, तेव्हा त्या जागी छापल्या जाणाऱ्या नवीन नोटेला हे * (स्टार) चिन्ह दिले जाते. स्टार मार्क असलेली नोट पूर्णपणे वैध आणि वापरण्यायोग्य आहे. हे फक्त हे दर्शवण्यासाठी आहे की या नोटेने पूर्वीच्या सदोष छपाई असलेल्या नोटेची जागा घेतली आहे. सोप्या शब्दांत, दर 1000 नोटांमागे सुमारे 100 नोटांवर हे * चिन्ह असू शकते. ही एक सामान्य प्रक्रिया आहे आणि यात कोणताही अतिरिक्त खर्च किंवा धोका नाही.

या 'स्टार सिरीज' नोटा इतर नोटांसारख्याच असतात. त्यांच्यात वेगळ्या प्रकारचा नंबर नसतो – फक्त नंबरच्या मध्ये एक * चिन्ह असते. आरबीआयने या नोटांना पूर्णपणे वैध घोषित केले आहे. या स्टार मार्क नोटांची छपाई 2006 मध्ये सुरू झाली. तेव्हा आरबीआयने स्पष्टपणे सांगितले होते की, या * चिन्हाच्या नोटा बदललेल्या नोटा (रिप्लेसमेंट नोट्स) आहेत. म्हणजेच, छपाईदरम्यान खराब झालेल्या नोटांच्या जागी नवीन नोटा दिल्या जातात.