तुर्कीला पाकिस्तानवरचं प्रेम पडलं महागात, भारताचा एक निर्णय अन् हवा टाइट, अब्जावधी पाण्यात

तुर्कीला त्याच्या पाकिस्तान प्रेमाचा आणखी मोठा फटका बसला, भारत सरकारने ग्राउंड हँडलिंग सर्व्हिस पुरवठादार तुर्की कंपनी सेलेबी एव्हिएशनची सुरक्षा मंजुरी रद्द केली. एका अधिकृत आदेशात याची पुष्टी करताना, हे पाऊल राष्ट्रीय सुरक्षेच्या हितासाठी उचलण्यात आले असल्याचे म्हटले आहे. सेलेबी एअरपोर्ट सर्व्हिसेस इंडिया प्रायव्हेट लिमिटेडला २१ नोव्हेंबर २०२२ रोजी ग्राउंड हँडलिंग एजन्सी म्हणून सुरक्षा मंजुरी देण्यात आली होती, जी आता रद्द करण्यात आली आहे. सेलेबी एव्हिएशन दिल्ली, मुंबई आणि चेन्नई यांसारख्या संवेदनशील विमानतळांसह देशातील ९ मोठ्या विमानतळांवर ग्राउंड हँडलिंग, कार्गो सेवा आणि एअरसाइड ऑपरेशनसारखी उच्च सुरक्षा असलेली कामे करत होती.

'बायकॉट तुर्की' मोहिमेअंतर्गत तिथून येणारे सफरचंद आणि इतर वस्तूंवर बहिष्कार टाकण्यास सुरुवात झाली होती. इतकेच नव्हे, तर मोठ्या प्रमाणात पर्यटनावर अवलंबून असलेली तुर्कीची अर्थव्यवस्था भारताशी पंगा घेतल्याने आणखी अडचणीत आली, जेव्हा अनेक ट्रॅव्हल प्लॅटफॉर्म्सनी तेथील पॅकेज रद्द करण्यास सुरुवात केली. EaseMyTrip, MakeMyTrip आणि Ixigo सारख्या ट्रॅव्हल प्लॅटफॉर्म्सनी प्रवाशांना तुर्की आणि अझरबैजानच्या प्रवासापासून वाचण्याचा सल्ला जारी केला आहे. त्याच वेळी, Go Homestays ने तुर्की एअरलाइन्ससोबतचा आपला करार संपुष्टात आणला.

या सगळ्यानंतर सेलेबीच्या विमानतळ संचालनासाठी सुरक्षा मंजुरी रद्द करण्याच्या भारताच्या अनपेक्षित निर्णयामुळे सेलेबी एअरपोर्ट सर्व्हिसेस इंडियाच्या मूल्यांकनात एका झटक्यात सुमारे २०० मिलियन डॉलरचे नुकसान झाले आणि तुर्की कंपनीच्या जागतिक कमाईचा एक तृतीयांश भाग वाया गेला. इस्तंबूल स्टॉक एक्सचेंजमध्ये केवळ दोन व्यावसायिक सत्रांमध्ये सेलेबी हावा सर्विसी एएसच्या शेअर्समध्ये २०% नी घसरण झाली आणि गेल्या शुक्रवारी ते २०,०२ लीरावर पोहोचले. या घसरणीमुळे कंपनीचे बाजार मूल्य सुमारे ४.८ बिलियन तुर्की लीरापर्यंत खाली आले, जे त्याच्या ५२ आठवड्यांच्या उच्च स्तरापेक्षा ३०% कमी आहे.

भारताच्या कारवाईमुळे दिल्ली, मुंबई, बंगळूरु आणि चेन्नईसह भारतातील ९ सर्वात व्यस्त विमानतळांवर सेलेबीचे कामकाज ठप्प झाले आहे. इतकेच नव्हे, तर या प्रमुख विमानतळांनी आधीच कंत्राटे पुन्हा वाटप केली आहेत, ज्यामुळे तुर्की विमान वाहतूक कंपनीच्या तात्काळ परतीचे सर्व दरवाजे बंद झाले आहेत. सेलेबीने मागील आर्थिक वर्ष २०२४ मध्ये १,५२२ कोटी रुपयांचा महसूल आणि ३९३ कोटी रुपयांचा EBITDA योगदान दिला होता. सेलेबी दिल्ली कार्गो आणि सेलेबी NAS या त्याच्या सर्वाधिक कमाई करणाऱ्या युनिट्स होत्या, ज्यांनी एकत्रितपणे १८८ कोटी रुपयांचा करानंतर नफा कमावला होता.

एकीकडे कंपनीवर आपल्या भारतीय व्यवसायाशी संबंधित १८३ कोटी रुपयांच्या थकीत कर्जाचा भार आहे, तर दुसरीकडे कामकाज ठप्प झाल्याने आता ही देणी अनिश्चित स्थितीत पोहोचली आहेत. याव्यतिरिक्त, देशातील ग्राउंड हैंडलिंग आणि कार्गो इन्फ्रास्ट्रक्चरमधील त्याचे २००-२५० मिलियन डॉलरचे गुंतवणूक वाया जाण्याचा किंवा पुन्हा वापरले जाण्याचा धोका आहे. यातून दिलासा मिळवण्यासाठी सेलेबीने दिल्ली उच्च न्यायालयात धाव घेतली आहे आणि त्याच्या याचिकेवर सोमवारी सुनावणी होणार आहे. कथितरित्या भारताच्या कारवाईमुळे कंपनीचे ३,८०० हून अधिक कर्मचारी प्रभावित झाले आहेत. तथापि, विमानतळांनी इतर सेवा पुरवठादारांच्या माध्यमातून त्यांना सामावून घेण्याचे आश्वासन दिले आहे.