RBI चा मोठा निर्णय! मृतांच्या बँक खात्याचं 15 दिवसांत होणार सेटलमेंट, विलंब झाल्यास बँक देणार भरपाई
- Published by:Arjun Nalavade
Last Updated:
RBI Rules : रिझर्व्ह बँकेने (RBI) मृत ग्राहकांच्या बँक खाते आणि लॉकरच्या दाव्यांचे सेटलमेंट 15 दिवसांत करणे बँकांना बंधनकारक केले आहे. या वेळेत सेटलमेंट न झाल्यास, बँकांना...
RBI Rules : रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) ग्राहकांच्या सोयीसाठी एक मोठे आणि महत्त्वाचे पाऊल उचलले आहे. आता मृत झालेल्या ग्राहकांच्या बँक खाते आणि लॉकरच्या दाव्यांचे (claims) निराकरण करण्यासाठी अंतिम मुदत ठरवण्यात आली आहे. आरबीआयने बँकांना स्पष्ट निर्देश दिले आहेत की, सर्व आवश्यक कागदपत्रे मिळाल्यानंतर 15 दिवसांच्या आत त्यांनी दाव्यांचे सेटलमेंट करावे. असे न केल्यास, संबंधित बँकेला ग्राहकांना नुकसान भरपाई (compensation) द्यावी लागेल.
आरबीआयने 'रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (Settlement of Claims in respect of Deceased Customers of Banks) Directions, 2025' नावाचे नवीन नियम जारी केले आहेत. हे नियम मार्च 2026 पर्यंत लागू करणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. यांचा उद्देश बँकांमधील सध्या असलेल्या वेगवेगळ्या प्रक्रियांची एकसूत्रता (unify) करणे आणि ग्राहकांना जलद व पारदर्शक सेवा प्रदान करणे हा आहे.
advertisement
दाव्यांचे सेटलमेंट कसे होईल?
नॉमिनी असल्यास : जर खात्यात नॉमिनी (Nominee) असेल किंवा सर्व्हायवरशिप क्लॉज (Survivorship Clause) असेल, तर खात्यातील शिल्लक रक्कम थेट नॉमिनी किंवा वारसदाराला हस्तांतरित केली जाईल आणि बँकेची जबाबदारी पूर्ण मानली जाईल.
नॉमिनी नसल्यास सोपी प्रक्रिया : ज्या खात्यांमध्ये नॉमिनी नसेल, तिथे रक्कम एका विशिष्ट मर्यादेखाली असल्यास सोपी प्रक्रिया अवलंबली जाईल. ही मर्यादा सहकारी बँकांसाठी ₹5 लाख आणि इतर बँकांसाठी ₹15 लाख निश्चित करण्यात आली आहे.
advertisement
मोठी रक्कम असल्यास : दाव्याची रक्कम ठरवलेल्या मर्यादेपेक्षा जास्त असल्यास, बँक ग्राहकांकडून उत्तराधिकार प्रमाणपत्र (Succession Certificate) किंवा कायदेशीर वारस प्रमाणपत्र (Legal Heir Certificate) यांसारखी अतिरिक्त कागदपत्रे मागू शकते.
लॉकर आणि सेफ कस्टडी (safe custody articles) शी संबंधित प्रकरणांसाठीही 15 दिवसांची तीच अंतिम मुदत लागू आहे. बँकांना निश्चित वेळेत दाव्यांवर प्रक्रिया करावी लागेल, ग्राहकांशी संपर्क साधावा लागेल आणि लॉकरची यादी तयार करावी लागेल.
advertisement
विलंब झाल्यास नुकसान भरपाईची तरतूद
- जर बँकांनी वेळेवर दाव्यांचे सेटलमेंट केले नाही, तर त्यांना ग्राहकांना नुकसान भरपाई द्यावी लागेल.
- खाते संबंधित प्रकरणांसाठी : बँकांना बँक दर (Bank Rate) + 4% दराने व्याज द्यावे लागेल.
- लॉकर संबंधित प्रकरणांसाठी : बँकांना प्रत्येक दिवसाच्या विलंबासाठी ₹5000 द्यावे लागतील.
हे ही वाचा : Post Officeची ही स्किम ₹10,000 मंथली गुंतवणुकीवर देते ₹1,13,658 गॅरंटीड रिटर्न, पण कसं?
advertisement
Location :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
September 27, 2025 8:23 AM IST
मराठी बातम्या/मनी/
RBI चा मोठा निर्णय! मृतांच्या बँक खात्याचं 15 दिवसांत होणार सेटलमेंट, विलंब झाल्यास बँक देणार भरपाई
