IND vs PAK: आता ISROने पाकिस्तानला सोडले नाही, कल्पनाही करणार नाही असा धक्का दिला
- Published by:Jaykrishna Nair
Last Updated:
India Pakistan Tensions: भारताने अंतराळात एक महत्त्वपूर्ण आणि धाडसी प्रयोग यशस्वी केला आहे. इस्रोने दोन उपग्रहांना समोरासमोर आणून 'डॉगफाइट' सारखा थरारक सराव करत पाकिस्तानला जोरदार धक्का दिला आहे.
नवी दिल्ली: अमेरिकेने चीनवर अंतराळात 'डॉगफाइट' (Dogfight - दोन लढाऊ विमानांचे समोरासमोरचे युद्ध) करण्याचा आरोप केल्याने जगभरात आश्चर्य व्यक्त झाले होते. मात्र आता भारतानेही असाच एक महत्त्वपूर्ण प्रयोग यशस्वी करून दाखवला आहे. इस्रोने (ISRO - भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था) एसपीएडीईएक्स (SPADEX - Space Docking Experiment) मिशन अंतर्गत दोन भारतीय उपग्रहांना तब्बल 29,000 किलोमीटर प्रति तास वेगाने अंतराळात समोरासमोर फिरवून ते करून दाखवले आहे. ज्याची पाकिस्तान कल्पनाही करू शकत नाही.
एसपीएडीईएक्स मिशनचा मुख्य उद्देश उपग्रहांमध्ये आपोआप डॉक (जोडणे) आणि अनडॉक (वेगळे करणे) करण्याच्या तंत्रज्ञानाची चाचणी करणे हा होता. हे मिशन यापूर्वीच यशस्वी झाले होते. मात्र इस्रोच्या वैज्ञानिकांनी जेव्हा पाहिले की दोन्ही उपग्रहांमध्ये - एसडीएक्स 01 (SDX 01) आणि एसडीएक्स 02 (SDX 02) - अजूनही सुमारे 50% इंधन शिल्लक आहे. तेव्हा त्यांनी याचा वापर आणखी एका कठीण चाचणीसाठी करण्याचा निर्णय घेतला.
advertisement
अंतराळात 'डॉगफाइट' सारखा सराव
त्यानंतर जे घडले ते अभूतपूर्व होते. दोन्ही उपग्रहांना अत्यंत अचूक गणना आणि नियंत्रणाद्वारे एकमेकांच्या जवळ आणले गेले. त्यांची गती आणि दिशा अशा प्रकारे बदलण्यात आली. जणू काही वायुसेनेची लढाऊ विमाने आकाशात समोरासमोरच्या सरावात गुंतलेली असावीत. हे उपग्रह 28,800 किलोमीटर प्रति तास वेगाने उडत होते. जे कोणत्याही सामान्य विमानापेक्षा 28 पट जास्त आहे.
advertisement
इस्रोने या संपूर्ण अभ्यासाला 'तांत्रिकदृष्ट्या खूपच गुंतागुंतीचा आणि आव्हानात्मक' असे म्हटले आहे. हे इस्रोची ती क्षमता दर्शवते जी केवळ रॉकेट प्रक्षेपित करण्याच्या पलीकडे आहे. हा खरा 'स्पेस वॉरफेअर' (Space Warfare - अंतराळातील युद्ध) च्या तयारीचा एक महत्त्वाचा संकेत आहे.
अमेरिकेला चिंता भारताने दाखवली अचूकता
मार्च 2025 मध्ये अमेरिकेने चीनवर आरोप केला होता की चीन आपल्या उपग्रहांमार्फत अंतराळात डॉगफाइटचा सराव करत आहे. याला अमेरिकेने संभाव्य लष्करी धोका म्हणून पाहिले होते. आता भारतानेही असाच सराव केला आहे. पण अत्यंत शांत आणि वैज्ञानिक पद्धतीने. हे भारताच्या वाढत्या 'स्पेस डिफेन्स' (अंतराळ सुरक्षा) आणि 'ऑर्बिटल डॉमिनन्स' (कक्षीय वर्चस्व) ची झलक आहे.
advertisement
पाकिस्तान कुठे उभा आहे?
जेव्हा भारत अंतराळात अशा प्रगत तंत्रज्ञानाचे परीक्षण करत आहे. तेव्हा पाकिस्तान अजूनही जीपीएस (GPS) साठी चीन आणि अमेरिकेवर अवलंबून आहे. त्यांच्याकडे ना तर असे ऑर्बिटल तंत्रज्ञान आहे, ना असा कोणताही कार्यक्रम जो एसपीएडीएक्स सारख्या प्रकल्पांची बरोबरी करू शकेल. भारताचे हे पाऊल केवळ एक वैज्ञानिक यश नाही. तर एक सामरिक संदेश देखील आहे की आम्ही केवळ पृथ्वीवरच नव्हे. तर अंतराळातही सज्ज आहोत.
Location :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
May 06, 2025 8:04 PM IST
