बापरे! भारताचा भूभाग दुभंगणार? नव्या संशोधनामुळे खळबळ

हिमालयाने बऱ्याच काळापासून कुतूहल आणि आश्चर्य निर्माण केले आहे. आता त्याच्या खाली काय सुरू आहे,  याचं रहस्य नुकतंच एक आश्चर्यकारक आश्चर्य उघड झालं आहे. नवीन संशोधन असं दर्शवतं की भारतीय टेक्टोनिक प्लेट केवळ सरकत नाही तर ती पृथ्वीच्या खाली खूप दूर खेचली जात आहे.

शास्त्रज्ञांनी पूर्वी असं गृहीत धरलं होतं की भारतीय प्लेट आशियाच्या खाली सहजतेने सरकली आहे. या प्रक्रियेमुळे पर्वत हळूहळू वर येतील. असं गृहीत धरलं जात होतं. परंतु आता नवीन डेटा काहीतरी वेगळंच दर्शवतो.

शास्त्रज्ञांना असं आढळून आलं की भारतीय प्लेट दोन भागात विभागली जात आहे. हे तिबेटच्या सुमारे 100 किलोमीटर अंतरावर घडत आहे. सॅन फ्रान्सिस्कोमधील एका मोठ्या परिषदेत हे नवीन संशोधन सादर करण्यात आलं.

त्याचं नेतृत्व चीनच्या महासागर विद्यापीठाचे लिन लिऊ करत होते. त्यांच्या गटाने प्लेटची हालचाल शोधण्यासाठी भूकंपीय इमेजिंगचा वापर केला. त्यांना पृथ्वीच्या पृष्ठभागाखाली खूप खाली विघटन झाल्याचे पुरावे आढळले.

डिलेमिनेशन म्हणजे प्लेटचा खालचा भाग बुडणं. दरम्यान, त्याचा वरचा थर अजूनही वर सरकत राहतो. ही एक दुर्मिळ घटना आहे आणि खंडीय टक्करमध्ये सहसा दिसून येत नाही.

लिऊच्या संशोधकांनी तिबेटमधील 94 भूकंप केंद्रांवरील डेटा तपासला. त्यांनी एस-वेव्ह, शीअर वेव्ह आणि पी-वेव्हचे बारकाईने परीक्षण केलं. या डेटावरून त्यांनी प्लेटचे 3D इमेज तयार केली.

प्लेटचे काही भाग अजूनही पृष्ठभागाखाली अखंड आहेत. परंतु इतर भाग प्रचंड ताणाखाली वेगळे होत आहेत. काही तुकडे आवरणात खाली ओढले जात आहेत.