4 वर्षांत 1 रुपया मिळाला नाही, 30 हजार एकरावर सांगलीच्या शेतकऱ्यांनी चालवली कुऱ्हाड

लॉकडाऊनमध्ये नोकरी गेल्याने गावी परतलेला तरुण अतुल गेल्या पाच वर्षांपासून शेतीकडे वळला आहे. एक एकर द्राक्ष बाग पिकवण्यासाठी वर्षाला कर्ज काढून 3 ते साडेतीन लाख खर्च करत आहे. परंतु गेल्या चार वर्षांपासून एक रुपयाही हातात राहिला नाही. यंदा तर अवकाळी आणि सततच्या हवामान बदलाने बागेत द्राक्षच आली नाहीत.”आमच्या शेतात येणारे रोजगारी आमच्यापेक्षा सुखी आहेत. पण आम्हा द्राक्ष बागायतदारांचा हातात काहीच राहत नाही. नुसता कर्जाचा डोंगरच वाढत चाललाय," अशी खंत अतुल यांनी व्यक्त केली.

तुरची येथील शेतकरी शांताबाई खरात यांनी देखील आपली खंत बोलून दाखवलीये. "इतक्या वर्षांपासून द्राक्षबाग करतोय. पण इतकी परवड कधीच झाली नव्हती. यंदा बागेला फळच आले नाही. केलेला खर्च सगळा वाया गेला. आता खर्च घालण्याची ताकद उरली नाही. म्हणून बागच तोडून टाकली. आता आम्ही जगायचं कसं?" असा प्रश्न त्या करतात.

दरम्यान, शांताबाई आजींच्या जगण्याचा प्रश्नावरून द्राक्ष उत्पादकांची अवस्था लक्षात येते. एकेकाळी सर्वाधिक नफा मिळवून देणारे पीक म्हणून द्राक्ष शेतीकडे पाहिले जात होते. पाच वर्षांपूर्वीपर्यंत वर्षाकाठी एक ते दीड लाख रुपये खर्च केल्यानंतर बागेतून 4 ते 6 लाख रुपये उत्पन्न मिळत होते. मात्र, मागील पाच वर्षांत सातत्याने बसणारा हवामान बदलाचा फटका, द्राक्ष उत्पादकांच्या बाबतीत शासनाची उदासीन भूमिका, खते, औषधांच्या वाढत्या किमती, शेतमजुरांचे वाढलेले दर यामुळे उत्पादन खर्चात तिपटीने वाढ झाली आहे.

सांगली जिल्ह्यात सुमारे 80 हजार एकर द्राक्षबागेचे क्षेत्र आहे. हवामान बदल, शासनाची उदासीन भूमिका आणि सातत्याने होणारे नुकसान, यामुळे 30 हजार एकर द्राक्षबागेवर कुऱ्हाड चालवण्यास सुरुवात केली आहे. द्राक्ष पीक संकटात सापडल्याने केवळ द्राक्ष बागायतदारच नव्हे तर सांगली जिल्ह्यातील 4 हजार कोटींचा द्राक्ष उद्योग धोक्यात सापडला आहे. द्राक्ष उद्योगाला संकटातून बाहेर काढण्यासाठी प्रथम लाखोंचा पोशिंदा असणाऱ्या द्राक्ष उत्पादक शेतकऱ्यांना सावरण्याची गरज निर्माण झाली आहे. यासाठी शासन, प्रगतशील शेतकरी, द्राक्ष संशोधन संस्था, द्राक्ष बागायतदार संघ द्राक्ष आणि बेदाणा पट्ट्यातील बाजार समित्या यांनी एकत्रित प्रयत्न करणे अपेक्षित आहे.