रक्ताचा गट ठरवतोय स्ट्रोकचा धोका! हा ब्लड ग्रुप असलेल्यांसाठी गंभीर इशारा; वाचा नवे संशोधन

पण आता, 'न्यूरोलॉजी' (Neurology) नावाच्या एका अत्यंत प्रतिष्ठित जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या एका ताज्या अहवालाने, ब्लड ग्रुप आणि 'अर्ली स्ट्रोक' (Early Stroke) अर्थात तरुण वयात येणारा पक्षाघात, यांच्यातील एक थेट संबंध उघड केला आहे.

या संशोधनानुसार, जर तुमचा ब्लड ग्रुप 'A' (विशेषतः A1) असेल, तर तुम्हाला वयाच्या 60 वर्षांच्या आत स्ट्रोक येण्याचा धोका इतर रक्तगटांच्या लोकांपेक्षा जास्त आहे. चला, हे संशोधन नेमकं काय सांगतंय, ते सविस्तर पाहूया.

'न्यूरोलॉजी' जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेला हा अभ्यास काही छोटा-मोठा नव्हता. यासाठी तब्बल 48 वेगवेगळ्या जेनेटिक अभ्यासांचा (Genetic Studies) डेटा एकत्र तपासण्यात आला. यात, 18 ते 59 वयोगटातील, स्ट्रोक (पक्षाघात) आलेल्या $17,000$ लोकांची तुलना, स्ट्रोक कधीही न आलेल्या $6,00,000$ निरोगी लोकांशी करण्यात आली.

या महा-विश्लेषणात (Genome-wide Studies) एक गोष्ट स्पष्टपणे समोर आली:

धोका 'A1' ग्रुपला: ज्या लोकांचा रक्तगट 'A1' (हा A ब्लड ग्रुपचा एक उपप्रकार आहे) होता, त्यांना इतर रक्तगटांच्या लोकांच्या तुलनेत, तरुण वयातच स्ट्रोक येण्याचा धोका तब्बल 16 टक्क्यांनी जास्त होता.

...पण असं का होतं? संशोधकांना अद्याप यामागचं अगदी नेमकं कारण सापडलेलं नाही. पण एक मोठा धागादोरा त्यांच्या हाती लागला आहे. असं मानलं जातं की, 'A1' ब्लड ग्रुपचा थेट परिणाम रक्ताच्या गुठळ्या (Clotting Factors) तयार होण्याच्या प्रक्रियेवर होतो. यामुळे रक्ताची गुठळी होण्याची शक्यता वाढते, जी स्ट्रोकचं मुख्य कारण ठरते.

या अभ्यासातील प्रमुख संशोधक, डॉ. स्टीव्हन जे. किटनर (Dr. Steven J. Kittner) यांनी यावर गंभीर चिंता व्यक्त केली आहे.

ते म्हणाले, "आजकाल तरुण वयात स्ट्रोक (Early Stroke) येण्याचं प्रमाण चिंताजनकरित्या वाढतंय. अशा जीवघेण्या घटनेतून वाचलेल्या रुग्णांना अनेक वर्षं अपंगत्वाचा (Disability) सामना करावा लागतो. तरीही, तरुण वयात स्ट्रोक नेमका का येतो, या कारणांवर फार कमी संशोधन झालं आहे."

ते पुढे म्हणतात, "आपला ब्लड ग्रुप आणि आपली अनुवांशिकता (Genetics) हे घटक, विशेषतः तरुण वयात, स्ट्रोकचा धोका कमी-जास्त करण्यात मोठी भूमिका बजावतात, हे आता स्पष्ट होत आहे."

संशोधकांना आशा आहे की, या नवीन माहितीमुळे भविष्यात 'कुणाला धोका जास्त आहे' (Early identification of at-risk individuals) हे आधीच ओळखणं सोपं जाईल. आणि जर धोका आधीच कळला, तर अशा लोकांसाठी खास प्रतिबंधात्मक उपाय (More targeted prevention strategies) तयार करता येतील, ज्यामुळे अनेकांचे प्राण वाचू शकतील.