Health Tips : भांडीही ठरू शकतात औषध! जाणून घ्या माती, तांबे, पितळ आणि सोन्याच्या भांड्यांचे फायदे
- Published by:Pooja Jagtap
- local18
Last Updated:
Effect of different utensils on health : आयुर्वेद सांगते की, केवळ अन्नच नाही तर ज्या भांड्यात अन्न खाल्ले जाते त्याचा शरीर आणि मेंदूवरही खोलवर परिणाम होतो. चला तर मग पाहूया मातीपासून सोन्यापर्यंतची भांडी आपल्या आरोग्यावर कसा परिणाम करतात.
मुंबई : 'जसे अन्न असते तशी मानसिकता असते' अशी म्हण आहे, परंतु आयुर्वेद सांगते की, केवळ अन्नच नाही तर ज्या भांड्यात अन्न खाल्ले जाते त्याचा शरीर आणि मेंदूवरही खोलवर परिणाम होतो. आयुर्वेद तज्ञ डॉ. शंकर प्रसाद वैश्य, एमडी स्पष्ट करतात की, आजच्या आधुनिक युगात स्टील, नॉनस्टिक आणि प्लास्टिकच्या भांड्यांनी पारंपारिक धातूंची जागा घेतली आहे. परंतु आयुर्वेदानुसार, प्रत्येक धातूचे स्वतःचे वेगळे परिणाम आणि औषधी मूल्य आहेत. चला तर मग पाहूया मातीपासून सोन्यापर्यंतची भांडी आपल्या आरोग्यावर कसा परिणाम करतात.
मातीची भांडी
मातीची भांडी ही सर्वात जुनी आणि सर्वात नैसर्गिक भांडी मानली जातात. त्यात शिजवलेले अन्न अल्कधर्मी असते, जे शरीराच्या आम्ल पातळीला संतुलित करते. मातीच्या भांड्यांमध्ये साठवलेले पाणी किंवा अन्न शरीराला थंड करते आणि पचनसंस्था मजबूत करते. आयुर्वेदानुसार, मातीमध्ये शिजवलेले अन्न चैतन्य वाढवते, चव सुधारते आणि विषारी पदार्थ शोषून घेते. मात्र वारंवार वापरण्यापूर्वी ते पूर्णपणे वाळवणे आणि स्वच्छ करणे महत्वाचे आहे.
advertisement
तांब्याची भांडी
तांब्याच्या भांड्यात साठवलेले पाणी पिणे ही एक प्राचीन भारतीय परंपरा आहे. तांबे शरीरातील तीन दोष (वात, पित्त आणि कफ) संतुलित करते. त्याचे बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म शरीराचे संक्रमणांपासून संरक्षण करतात.
सकाळी तांब्याच्या भांड्यात रात्रभर साठवलेले पाणी प्यायल्याने पचन सुधारते, त्वचा उजळते आणि विषारी पदार्थ बाहेर पडतात. मात्र तांब्याच्या भांड्यात दूध, दही, लिंबू किंवा आंबट पदार्थ साठवू नका याची काळजी घ्या. कारण यामुळे रासायनिक प्रतिक्रिया होऊ शकतात.
advertisement
पितळेची भांडी
पितळेमध्ये जस्त आणि तांबे दोन्ही असतात, जे शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवतात. या भांड्यांमध्ये अन्न खाल्ल्याने हिमोग्लोबिनची पातळी वाढते आणि त्वचा निरोगी होते. मात्र हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की पितळेची भांडी नेहमी टिन-लेपित असलेली वापरली पाहिजेत, अन्यथा त्यांचे विषारी परिणाम होऊ शकतात.
कांस्याची भांडी
आयुर्वेदानुसार, कांस्याची भांडी सर्वोत्तम मानली जातात. कांस्यामध्ये अन्न खाल्ल्याने पचनसंस्था मजबूत होते आणि शरीरातील उर्जेचा प्रवाह संतुलित होतो. हे शरीरातील विषारी ऊर्जा कमी करते, मन शांत करते आणि चयापचय सुधारते. आंबट पदार्थ कांस्य भांड्यांमध्ये साठवू नयेत. कारण ते धातूला गंजवू शकतात.
advertisement
चांदीची भांडी
चांदीमध्ये बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि थंडावा देणारे गुणधर्म असतात, ज्यामुळे ते मुलांसाठी आणि वृद्धांसाठी सर्वात सुरक्षित मानले जाते. चांदीच्या भांड्यांमध्ये खाल्ल्याने किंवा पाणी प्यायल्याने ऊर्जा वाढते, रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते आणि मानसिक शांती मिळते. हा धातू ताण कमी करण्यास आणि झोप सुधारण्यास देखील मदत करतो.
सोन्याची भांडी
सोन्याला नेहमीच राजे आणि श्रेष्ठींचा धातू मानले गेले आहे. परंतु आयुर्वेदिक दृष्टिकोनातून त्याचे स्वतःचे महत्त्व आहे. सोन्याच्या भांड्यांमध्ये साठवलेले अन्न शरीरात ऊर्जा, शक्ती आणि तीक्ष्णता वाढवते. ते हृदय मजबूत करते आणि मानसिक एकाग्रता वाढवते. आज जरी ही भांडी महाग असली तरी सोन्याच्या पानांपासून बनवलेले टॉनिक किंवा आयुर्वेदिक राख अजूनही अनेक औषधांमध्ये वापरली जाते.
advertisement
अस्वीकरण : या बातमीत दिलेली माहिती आणि आरोग्याशी संबंधित सल्ला तज्ञांशी झालेल्या संभाषणांवर आधारित आहे. ही सामान्य माहिती आहे, वैयक्तिक सल्ला नाही. म्हणून, डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच काहीही वापरा. त्याच्या वापरामुळे होणाऱ्या कोणत्याही नुकसानासाठी लोकल-18 जबाबदार राहणार नाही.
view commentsLocation :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
October 24, 2025 7:01 AM IST
मराठी बातम्या/लाइफस्टाईल/
Health Tips : भांडीही ठरू शकतात औषध! जाणून घ्या माती, तांबे, पितळ आणि सोन्याच्या भांड्यांचे फायदे
