Anulom Vilom : शरीराला आणि मनालाही मिळेल ऊर्जा, अनुलोम - विलोम नक्की करा

योग्य आहार आणि योगासनामुळे दिवस ऊर्जावान जातो. यातून मिळणाऱ्या ऊर्जेमुळे शारीरिक आणि मानसिक समस्यांवर मात करता येते. यातलंच एक महत्त्वाचं योगासन म्हणजे अनुलोम विलोम.

अनुलोम विलोम अत्यंत फायदेशीर आहे. यामुळे मन शांत होतं, एकाग्रता वाढते आणि चिंता कमी होते. यासाठी, शांतपणे श्वास घ्या आणि ताण हळूहळू दूर करण्याचा प्रयत्न करा. अनुलोम विलोम हा एक प्राचीन योगिक श्वासोच्छवासाचा व्यायाम (प्राणायाम) आहे, ज्याला नाडी शोधन प्राणायाम असंही म्हणतात, ज्यामध्ये उजव्या आणि डाव्या नाकपुड्यांमधून आळीपाळीनं श्वास घेतला जातो आणि बाहेर सोडला जातो. 'अनुलोम' म्हणजे 'एकत्र' आणि 'विलोम' म्हणजे 'विरुद्ध दिशेनं', म्हणजे एका नाकपुडीतून श्वास घेतला जातो आणि दुसऱ्या नाकपुडीतून बाहेर टाकला जातो.

अनुलोम विलोम कसं करावं ?

योग प्रशिक्षक अनुलोम विलोम कसं करायचं ते सांगतात, तो क्रम नक्की लक्षात ठेवा. यासाठी, शांत आणि मोकळ्या जागेत चटईवर बसा. आरामदायी ध्यान स्थितीत बसा आणि पाठीचा कणा सरळ ठेवा. उजवा अंगठा उजव्या नाकपुडीवर ठेवा आणि डाव्या नाकपुडीतून श्वास घ्या. श्वास पूर्ण भरल्यावर, उजव्या नाकपुडीतून हळूवारपणे श्वास सोडा.आता डाव्या नाकपुडीला बंद करून उजव्या नाकपुडीनं श्वास घ्या. श्वास पूर्ण झाल्यावर, डाव्या नाकपुडीनं श्वास सोडा. हे काही वेळ करा.

अनुलोम विलोम करण्याचे फायदे

मेंदूच्या दोन्ही गोलार्धांना संतुलित करणं, मज्जासंस्था शांत करणं, तणाव व्यवस्थापन ही सगळी महत्त्वाची कार्य अनुलोम विलोमानं शक्य होतात. दररोज पाच-दहा मिनिटं अनुलोम-विलोम केल्यानं मन शांत होतं. मानसिक आरोग्य देखील सुधारतं. यामुळे एकाग्रता आणि स्मरणशक्ती सुधारते आणि चिंता आणि तणावापासूनही आराम मिळतो.

आरोग्य तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, दररोज पाच-दहा मिनिटं अनुलोम-विलोम केल्यानं रक्तदाब नियंत्रित होतो. त्यामुळे चेहरा उजळतो. चांगली झोप येत नसेल, शरीरात नेहमीच थकवा जाणवत असेल आणि मनही शांत नसेल, तर अनुलोम विलोम खूप फायदेशीर आहे. यामुळे शरीरात ऊर्जा येते आणि फुफ्फुसं देखील निरोगी राहतात.

अनुलोम विलोम हा एक सोपा आणि प्रभावी प्राणायाम आहे जो शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य सुधारतो.

हे नियमितपणे केल्याने केवळ शारीरिक आरोग्य सुधारत नाही तर मानसिक शांती आणि एकाग्रता देखील वाढते. पण एक महत्त्वाची सूचना म्हणजे - गर्भवती महिला, हृदयरोग किंवा उच्च रक्तदाब असलेल्यांनी योग प्रशिक्षकाचा सल्ला घेतल्यानंतरच हे करावं. जेवणानंतर लगेच हे करू नये असा सल्लाही तज्ज्ञ देतात. जेवण झाल्यावर तीन-चार तासांच्या अंतरानं अनुलोम विलोम करावं. अनुलोम विलोम दरम्यान, श्वास जबरदस्तीने थांबवू नये, तो नैसर्गिक ठेवावा.