महाराष्ट्रातील असं गाव, जिथं कधीच विकलं जात नाही दूध, काय आहे यामागचं कारण?

सासपडे येथील वयस्कर आजी शालन पोळ म्हणाल्या की, "आमच्या गावात पूर्वीपासूनच दूध विकत नाहीत. दूध किंवा दुधाचा कुठला तरी पदार्थ विकला तरी आमच्या गाई-म्हैशी परत गाभण राहत नाहीत. त्यामुळे आम्ही जनावर फक्त शेणासाठीच पाळतो. शेणाचा वापर आपापल्या शेतात खत म्हणूनच करतो."

ज्येष्ठ नागरिक शामराव पोळ म्हणाले की, "दूध का विकत नाहीत? याचे नेमके कारण आम्हाला पण माहित नाही. पण आमच्या आजोबा-पणजोबांपासून दूध किंवा दुधाचा कुठलाच पदार्थ विकलेला आम्ही पाहिला नाही. दूध विकणे आपल्याला धार्जिणे नाही, असे आम्हाला पूर्वीपासून सांगितले आहे. अनेकदा आम्ही दूध विकण्याचा प्रयत्न केला. मात्र, प्रत्येकवेळी काहीतरी अपशकुन घडला. जनावरे घेण्यासाठी आणि त्यांच्या संगोपनासाठी खर्च केलेला पैसासुद्धा वसूल झाला नाही. अनेक लोक दूध विकण्याचा प्रयत्न करतात. पण असे काही आडवं लागल्यावर त्याचा नाद सोडून देतात."

सासपडे गावच्या परिसरामध्ये डोंगराई देवीचे प्रसिद्ध देवस्थान आहे. याच डोंगराई देवीची दूध विक्रीसाठी परवानगी नसल्याचा सासपडेकरांचा पूर्वीपासूनचा समज आहे. दूध न विकण्याच्या वेगळ्या रुढीचा गावाच्या विकासावर थेट परिणाम झाल्याचे गावकरी मान्य करतात.

दुधामुळे आसपासच्या गावातील लोकांच्या घरात चार पैसे येतात. पण सासपडे येथील शेतकरी मात्र या पैशापासून दूर आहेत. एका प्रथेचा परिणाम थेट गावाच्या अर्थकारणावर झाला आहे. इथे दूध विकायचे नाव जरी काढले तरी लोक अनेक गुढ वाटणाऱ्या गोष्टी सांगत असतात.