असं घडण्यामागे कारण काय?

१. भारतीय कंपन्यांच्या उत्पन्न वाढीमध्ये घट झाली आहे. ऑक्टोबर-डिसेंबर 2024 मध्ये अमेरिकन कंपन्यांच्या कमाईत 16 % वाढ झाली, तर भारतात ती फक्त 6% होती. 2025 पर्यंत अमेरिकेचा विकासदर भारतापेक्षा जास्त राहण्याची अपेक्षा आहे. आर्थिक वर्ष 26 मध्ये भारतीय कंपन्यांच्या कमाईत 11% वाढ अपेक्षित आहे, अमेरिका अजूनही पुढे असेल.

२. परदेशी गुंतवणूकदारांनी (FIIs) भारतातून पैसे काढले - सप्टेंबर 2024 पासून आतापर्यंत, परदेशी गुंतवणूकदारांनी (FPIs) भारतीय शेअर्समधून 2.5 लाख कोटी रुपये काढून घेतले. यामुळे सेन्सेक्स 12 % ने घसरला, तर डाऊ जोन्स स्थिर राहिला. गुंतवणूकदारांनी अमेरिका, चीन आणि युरोपसारख्या इतर बाजारपेठांमध्ये पैसे गुंतवण्यास सुरुवात केली.

३. रुपयाच्या घसरणीमुळे भारताचे आकर्षण कमी झाले आहे - गेल्या एका वर्षात रुपया कमकुवत झाला आहे, ज्यामुळे भारतीय कंपन्यांची डॉलर कमाई फक्त 5.6% पर्यंत कमी झाली आहे. कमकुवत रुपयामुळे, अमेरिकन गुंतवणूकदारांसाठी भारतीय शेअर्स कमी आकर्षक झाले आहेत.

सीएनबीसी आवाजने दिलेल्या वृत्तानुसार, शेअर बाजारात मूल्यांकन म्हणजे काय आणि ते का महत्त्वाचे आहे - मूल्यांकनाचा अर्थ काय आहे? मूल्यांकन म्हणजे कंपनी किंवा शेअरची खरी किंमत मोजणे. म्हणजेच, एखाद्या शेअरची सध्याची किंमत त्या कंपनीला बाजार किती मूल्य देत आहे हे दर्शवते.

भारतीय बाजारपेठेत कोणत्या क्षेत्रांनी सर्वाधिक पैसा आणला? बँकिंग, ऑटोमोबाईल, एफएमसीजी आणि तेल-वायू क्षेत्रात सर्वाधिक विक्री. या क्षेत्रांमधून परदेशी गुंतवणूकदारांनी मोठ्या प्रमाणात पैसे काढले, ज्यामुळे मोठी घसरण झाली.

भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी पुढे काय: तज्ञांच्या मते, भारतीय बाजार दीर्घकाळात मजबूत राहील, परंतु नजीकच्या भविष्यात अस्थिरता कायम राहू शकते. गुंतवणूकदारांनी विचारपूर्वक निर्णय घेणे आवश्यक आहे.

शेअर बाजारात मूल्यांकन कसे मोजले जाते - मूल्यांकन समजून घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे निर्देशक आहेत:- पी/ई (किंमत ते कमाई) गुणोत्तर - सर्वात लोकप्रिय पद्धत, पी/ई गुणोत्तर हे दर्शवते की स्टॉकची किंमत त्याच्या प्रति शेअर कमाईच्या तुलनेत किती जास्त किंवा कमी आहे.

उदाहरण:- जर TCS चा शेअर 3000 रुपयांवर व्यवहार करत असेल आणि त्याची प्रति शेअर कमाई (EPS) १०० रुपये असेल, तर: पी/ई गुणोत्तर = 3000 ÷ 100 = 30

याचा अर्थ असा की गुंतवणूकदार प्रत्येक 1 रुपया कमावलेल्यासाठी 30 रुपये देण्यास तयार असतात. जर पी/ई जास्त असेल तर स्टॉक महाग मानला जातो आणि जर तो कमी असेल तर तो स्वस्त मानला जातो.

बाजार भांडवलीकरण - कंपनीचे एकूण मूल्य, बाजार भांडवल = सध्याची शेअर किंमत × एकूण शेअर्सची संख्या. मोठ्या कंपन्यांचे बाजारमूल्य जास्त असते आणि ते स्थिर असतात, तर लहान कंपन्यांचे चढ-उतार जास्त असतात.

किंमत ते पुस्तक (पी/बी) गुणोत्तर - प्रत्यक्ष मालमत्तेच्या तुलनेत किंमत. पी/बी रेशो कंपनीचा स्टॉक तिच्या नेट वर्थच्या (बुक व्हॅल्यू) तुलनेत महाग आहे की स्वस्त आहे हे सांगतो. ईव्ही/ईबीआयटीडीए - कंपनीची नेट वर्थ विरुद्ध नफा - याचा वापर कंपनीच्या ऑपरेटिंग नफ्याचे मूल्यांकन करण्यासाठी केला जातो.

वाढत्या आणि घसरत्या मूल्यांकनाचा बाजारावर काय परिणाम होतो? जर मूल्यांकन खूप जास्त झाले (ओव्हरव्हॅल्युएशन): - जेव्हा शेअर बाजारात कंपन्यांची किंमत खूप जास्त होते (पी/ई गुणोत्तर वाढते), तेव्हा गुंतवणूकदारांना असे वाटते की शेअर्स महाग झाले आहेत आणि ते नफा बुक करू लागतात.

यामुळे विक्री वाढते आणि बाजार कोसळतो. उदाहरण: जर सेन्सेक्सचा पी/ई गुणोत्तर ३० पेक्षा जास्त असेल, तर ते बाजार महाग झाला आहे आणि आणखी घसरू शकतो असे दर्शवू शकते.

जर मूल्यांकन खूप कमी झाले (अंडरव्हॅल्युएशन):- जेव्हा कंपन्यांचे शेअर्स त्यांच्या वास्तविक मूल्यापेक्षा कमी किमतीत व्यवहार करत असतात, तेव्हा हुशार गुंतवणूकदार त्यात खरेदी करण्यास सुरुवात करतात. यामुळे बाजारात नवीन तेजी येऊ शकते.

उदाहरण: २०२० मध्ये, कोरोना साथीनंतर बाजार घसरला, परंतु नंतर पी/ई गुणोत्तर खूपच कमी असल्याने, गुंतवणूकदारांनी खरेदी सुरू केली आणि सेन्सेक्स/निफ्टीने नवीन उच्चांक गाठला. भारतीय आणि अमेरिकन बाजारपेठेत

मूल्यांकनात फरक का आहे? पूर्वी: भारतीय शेअर बाजाराचा (सेन्सेक्स) पी/ई गुणोत्तर नेहमीच अमेरिकन बाजारापेक्षा (डो जोन्स) जास्त होता कारण भारतात वाढीची शक्यता जास्त होती. आता: पहिल्यांदाच, सेन्सेक्सचा पी/ई गुणोत्तर अमेरिकन डो जोन्सपेक्षा खाली आला आहे.

भारतीय कंपन्यांच्या उत्पन्नाचा वेग मंदावला. अमेरिकन कंपन्यांची वाढ जास्त होती. परदेशी गुंतवणूकदारांनी (एफआयआय) भारतीय बाजारातून पैसे काढून अमेरिकेत गुंतवले. गुंतवणूकदारांसाठी काय महत्त्वाचे आहे? जर बाजारातील पी/ई गुणोत्तर खूप जास्त असेल, तर शेअर्स महाग असू शकतात - सावधगिरीने गुंतवणूक करा. जर बाजाराचा पी/ई रेशो कमी असेल, तर दीर्घकालीन गुंतवणूक करण्याची ही एक चांगली संधी असू शकते. परदेशी गुंतवणूकदार (एफआयआय) बाजाराचा मूड बदलू शकतात - जर ते विक्री करत असतील तर घसरण होऊ शकते.

भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी सध्याचा काळ कसा आहे - बाजार स्वस्त झाला असल्याने दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी ही एक चांगली संधी असू शकते. परंतु अल्पकालीन व्यापारात सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे, कारण अस्थिरता कायम राहील.