राज्यात या पिकाचा मोठा ट्रेंड! एकरी 25,000 खर्च करा अन् 18 लाखापर्यंत उत्पन्न मिळवा, ते कसं?

हिवाळ्यामध्ये हा शेवगा शेतीसाठी सर्वात फायदेशीर काळ मानला जातो. थंड हवामानात शेवग्याची वाढ जलद होते, फळधारणा अधिक होते आणि बाजारातही याची मागणी मोठी असते. त्यामुळे अनेक शेतकरी हिवाळ्यात शेवगा शेती करून कमी खर्चात लाखोंचे उत्पन्न मिळवत आहेत. शेवगा हे कमी पाण्यात जोमाने वाढणारे आणि फक्त तीन ते चार महिन्यांत उत्पादन देणारे पिक असल्याने हे हंगामी पिकांमध्ये सर्वात नफ्यातले समजले जाते.

एकरी खर्च किती? हिवाळ्यात शेवग्याच्या शेंगांना 80 ते 150 रु प्रति किलोपर्यंत दर मिळतात, कारण या काळात इतर भाज्यांचा पुरवठा कमी होतो आणि शेवग्याची मागणी कायम जास्त राहते. यामुळे शेतकऱ्यांना उत्तम बाजारभाव मिळत असून उत्पादनाचा नफा दुप्पट होत आहे. शेवगा शेतीचा खर्चही तुलनेने कमी असून एका एकरासाठी साधारण 25,000 रु ते 35,000 रु खर्च अपेक्षित असतो. यात जमीन तयार करणे, रोपे-बिया, सेंद्रिय खत, ठिबक सिंचन, मजुरी आणि फवारणी यांचा समावेश होतो.

उत्पन्न किती? योग्य नियोजन केल्यास एका एकरातून 10,000 ते 15,000 किलो शेवगा उत्पादन सहज मिळू शकते. काही प्रगत पद्धती वापरणाऱ्या शेतकऱ्यांना 18,000 किलोपर्यंत उत्पादन मिळाल्याचीही उदाहरणे आहेत. या उत्पादनावर जर बाजारात सरासरी 100 रुदर मिळाला, तर एका एकरातून 10 ते 18 लाखांचे एकूण उत्पन्न मिळू शकते. खर्च वजा केल्यास शेतकरी 6 ते 15 लाखांपर्यंत निव्वळ नफा कमावतात. हा नफा इतर पिकांच्या तुलनेत कितीतरी पटीने जास्त असल्याने शेवगा शेतीला शेतकऱ्यांचा वाढता प्रतिसाद मिळत आहे.

जास्त उत्पादन देणाऱ्या जाती कोणत्या? अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी PKM-1 आणि PKM-2 सारख्या उच्च उत्पादन देणाऱ्या जातींची निवड करणे फायदेशीर ठरते. ड्रिप इरिगेशनचा वापर केल्यास पाणी वाचते आणि फळधारणा वाढते. तसेच दर महिन्याला सेंद्रिय खत किंवा द्रव खत देणे, फुलोऱ्याच्या काळात सूक्ष्मअन्नद्रव्य फवारणी करणे आणि थंडीच्या दिवसांत नियमित सिंचन देणे या पद्धती अवलंबल्यास उत्पादन अधिक चांगले मिळते.

हिवाळ्यातील शेवग्याची गुणवत्ता अधिक चांगली असल्यामुळे व्यापाऱ्यांची मागणी देखील वाढते आणि शेतकऱ्यांची विक्री सुलभ होते. कमी खर्च, जास्त उत्पादन आणि उच्च बाजारभाव या तीन कारणांमुळे हिवाळ्यातील शेवगा शेती शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्याचा मोठा मार्ग बनली आहे. योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रांचा वापर केल्यास शेतकरी नक्कीच हिवाळ्यातील शेवगा शेतीतून लाखो रुपये कमवू शकतात.

जास्त उत्पादन देणाऱ्या जाती कोणत्या? अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी PKM-1 आणि PKM-2 सारख्या उच्च उत्पादन देणाऱ्या जातींची निवड करणे फायदेशीर ठरते. ड्रिप इरिगेशनचा वापर केल्यास पाणी वाचते आणि फळधारणा वाढते. तसेच दर महिन्याला सेंद्रिय खत किंवा द्रव खत देणे, फुलोऱ्याच्या काळात सूक्ष्मअन्नद्रव्य फवारणी करणे आणि थंडीच्या दिवसांत नियमित सिंचन देणे या पद्धती अवलंबल्यास उत्पादन अधिक चांगले मिळते.