What is IVF : आयव्हीएफ म्हणजे काय? शारिरीक संबंधांशिवाय कशी होते गर्भधारणा? सविस्तर जाणून घ्या

वंध्यत्वाचा सामना करणाऱ्या दाम्पत्यांसाठी आणि विविध आरोग्य समस्यांमुळे नैसर्गिकरित्या गर्भधारणा न होणाऱ्या महिलांसाठी सध्या टेस्ट ट्यूब बेबी म्हणजेच इन विट्रो फर्टिलायझेशन (IVF) हा एक मोठा आशेचा किरण ठरत आहे. आधुनिक वैद्यकीय तंत्रज्ञानाच्या मदतीने आज गर्भधारणा सहज शक्य झाली आहे आणि त्यामुळे मूल होण्यात अडचणी येणाऱ्या कुटुंबाचे स्वप्न साकार होणे शक्य होत आहे.

सामान्यतः महिलांमध्ये फॅलोपियन ट्यूब्स असतात ज्या अंड (Egg) आणि शुक्राणू (Sperm) यांचे मिलन घडवून गर्भनिर्मिती करतात. मात्र काही वेळा या नलिकांमध्ये अडथळा निर्माण होतो, त्यामुळे नैसर्गिक गर्भधारणा होणे शक्य होत नाही. अशा परिस्थितीत IVF प्रक्रिया वापरली जाते.

या प्रक्रियेत, स्त्रीच्या शरीराबाहेर, म्हणजेच लॅबमध्ये, अंड आणि शुक्राणू एकत्र आणले जातात आणि फर्टिलायझेशन (Fertilization) घडवून आणले जाते. साधारणतः दोन ते तीन आठवड्यांमध्ये हा संपूर्ण टप्पा पूर्ण होतो. त्यानंतर तयार झालेले भ्रूण (Embryo) सूक्ष्म प्लास्टिक ट्यूबच्या साहाय्याने थेट महिलेच्या गर्भाशयात (Uterus) प्रत्यारोपित केले जाते.

IVF मध्ये मुख्यतः तीन पद्धती वापरल्या जातात - स्टँडर्ड IVF, ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) आणि ISSI (Intracytoplasmic Sperm Selected Injection). या तंत्रज्ञानामुळे आता गर्भधारणा होणे अधिक सुरक्षित आणि नैसर्गिक बनले आहे.

या प्रक्रियेत कोणत्याही प्रकारच्या मोठ्या शस्त्रक्रिया (Operation) अथवा दीर्घकालीन हॉस्पिटलायझेशनची आवश्यकता नसते. यामुळे घरकाम असो किंवा ऑफिस वर्क, महिला आपल्या दैनंदिन कामांमध्येही सहज सहभागी राहू शकतात. जर परिस्थिती नॉर्मल असेल तर गर्भधारणेच्या सुरुवातीच्या टप्प्यांमध्ये विशेष बेड रेस्टची गरज नसते.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, IVF प्रक्रियेमुळे होणाऱ्या गर्भधारणेत सर्व टप्पे नैसर्गिक पद्धतीनेच पार पडतात. त्यामुळे निर्माण होणाऱ्या बाळाची वाढ पूर्णतः नैसर्गिक आणि सुरक्षित राहते.