पाकिस्तानातील देवी आली सोलापुरात, हिंगुलांबिका देवीबाबत आख्यायिका माहितीये का? Video

हिंगुलांबिका देवीचे मूळ स्थान पाकिस्तानात आहे. हिंदू धर्म ग्रंथांतील कथेनुसार येथे विष्णूचे अवतार परशुरामांचे वडील जमदग्नि यांनी घोर तपस्या केली होती. भगवान परशुरामाच्या 21 वेळा पृथ्वी नि:क्षत्रिय करण्याच्या प्रतिज्ञेमुळे अनेक क्षत्रिय हिंगलाज देवीच्या आश्रयाला गेले. यात राजेही होते. देवीने त्यांना ब्रम्हक्षत्रियत्व देऊन त्यांचे रक्षण केले. अनेक क्षत्रिय या देवीच्या आश्रयाने आपला व्यवसाय बदलून राहत होते. वेगवेगळे व्यवसाय करून जगत होते. ज्या देवीच्या आशीर्वादाने ते क्षत्रिय जिवंत राहीले ती देवी त्यांची कुलदेवता बनली. भव आणि सार राजाच्या नावानं भवसार हा ब्रह्मश्रत्रियत्व मिळालेला भवसार समाज आहे, असेही पुजारी सांगतात.

आपल्या भारताची छोटी प्रतिकृती आपल्याला सोलापूरच्या रूपाने पहावयास मिळते. अनेक जात, धर्म, पंथ व भाषा बोलणारे लोक सोलापूरात कित्येक वर्षापासून गुण्यागोविंदाने राहतात. यात भावसार क्षत्रिय समाजही संघटीतपणे राहात असल्याचे दिसून येते. या शहराच्या औद्योगिक जडणघडणीतही भावसार क्षत्रिय समाजाचा सिंहाचा वाटा आहे. या समाजास धार्मिक दृष्टीने एकत्र ठेवण्याचे कार्य गणेश पेठेतील श्री हिंगुलांबिका देवीच्या माध्यमातून होत आहे. दरवर्षी हिंगुलांबिका देवीचा प्रकटदिन मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. यावर्षी 7 एप्रिल रोजी देवीचा प्रकटदिन साजरा करण्यात आला.

सोलापूरातील गणेश पेठेत हिंगुलांबिका देवीचे अत्यंत पुरातन मंदिर आहे. पूर्वी या मंदिरात हिंगुलांबिका देवीची पितळेची मूर्ती होती. इ.स. 1898 साली देवीच्या काळ्या पाषाणाच्या मूर्तीची मंदिरात प्राणप्रतिष्ठा करण्यात आली होती. म्हणजेच 125 वर्षापूर्वी या देवीच्या मूर्तीची स्थापना झालेली आहे. देवीची मूर्ती पंढरपूर तीर्थक्षेत्रातून घडवून आणलेली असून उग्ररूपाची, विविध शस्त्रे धारण केलेली अष्टभूजांची आहे. देवीच्या हातात गदा, ढाल, तलवार, भाला, त्रिशूल, डमरू व कट्यार इत्यादी आयुधे असून डाव्या हातात महिषासुराचे मस्तक धरलेले आहे. पायाने त्या दैत्याचे मर्दन करीत आहे

उग्र स्वरूपाची देवी असल्याने दसर्‍यामध्ये अष्टमीच्या दिवशी श्री हिंगुलांबिकेपुढे अजाबळी देण्याची प्रथा होती. परंतु गेल्या वर्षापासूनच देवी समोर बळी देण्याची प्रथा बंद करण्यात आलेली आहे. शके 1945 ज्येष्ठ कृष्णपक्ष नवमी या दिवशी ( 12 जून 2023 ) रोजी नवीन मूर्तीची प्रतिष्ठापना करण्यात आलेली आहे. देवीची जुनी मूर्ती धुळे येथील मूर्ती संग्रहालयात संशोधनाकरिता पाठविण्यात आलेली आहे, असेही देवीचे मुख्य पुजारी सांगतात.