Jejuri Darshan Mistake: जेजुरीला जाताय? थांबा... गडावर गेल्यावर करू नका ही चूक; नाहीतर दर्शन राहील अपूर्ण

जेजुरीचा खंडेराया महाराष्ट्राचा कुलदैवत आहेत. त्यामुळे बहुतांश लोक त्याच्या दर्शनासाठी जातात. पण प्रमुख कारण म्हणजे खंडेराया हे शिवाचं रुप, तर म्हाळसा देवी ही पार्वतीचं रुप मानले जाते. त्यामुळे शंकर आणि पार्वतीसारखा आपला संसार सुखी व्हावा, असा त्यामागील उद्देश आहे. मात्र जेजुरीला गेल्यानंतर फक्त खंडोबा, म्हाळसा आणि बानूबाईचं दर्शन घेतलं आणि एका ठिकाणचं दर्शन घेतलं नाही तर खंडोबा तुम्हाला पावणार नाही, असं म्हणतात. अनेकांना याविषयी अद्याप माहिती नाही.

जेजुरी गडाच्या रक्षणासाठी द्वाररक्षक आहे. द्वाररक्षक यशवंत यांची शिळा ते गडाचे द्वाररक्षक म्हणजे कोतवाल आहे. ज्याप्रमाणे काशीला गेल्यानंतर भैरवनाथाचे दर्शन घेतल्याशिवाय पूर्ण होत नाही, माहूरगडावर गेल्यावर झंपटनाथाच्या दर्शनाशिवाय पूर्ण होत नाही, त्याप्रमाणे कोणताही मल्हारभक्ताने जर यशवंतरावाचे दर्शन घेतले नाही तर त्याचे जेजुरी दर्शन पूर्ण होत नाही, असे म्हटले जाते.

औरंगजाबाचे शासन असताना औरंगजेबाने जेजुरी गडावर कुदृष्टी पडली आणि औरंगजेबाने जेजुरी गडावर आक्रमण केले. त्यावेळी गडाचा रखवलदार हा यशवंतराव होता. यशवंतराव त्यावेळी गडाचे रक्षण करत होता. आक्रमण झाले त्यावेळी झालेल्या लढाईत यशवंतराव धारातिर्थी पडले. त्यावेळी ज्या ठिकाणी आता यशवंतरावाची शिळा आहे, त्यावर असलेल्या दगडाच्या फटीतून हजारो भुंगे बाहेर आले आणि त्यांनी मुघल सैन्यांचा नाश केला, अशी आख्यिका आहे.

गडाचे रक्षण करण्यासाठी जीवाची बाजी लावणारा यशवंतराव अजरामर झाला आणि त्याला द्वाररक्षक म्हणजे भैरवस्थाप्राप्त झाले आहे. त्यामुळे जेजुरीच्या नव्या गडावर येतो त्यावेळी मुख्य महाद्वाराच्या उजव्या बाजूला आपल्याला यशवंतरावाचे हे स्थान आहे. या ठिकाणी पुजारी असतात आणि इथेच पहिला भंडारा- खोबरे उधळून  गाभाऱ्यात जाऊन खंडोबाचे दर्शन घ्यावे, अशी पद्धत आहे. या ठिकाणी भक्त यशवंतरावाला नवस देखील करतात. इथे नवस देखील पूर्ण होतात, असे म्हणतात.

जेजुरीच्या खंडोबाचे दर्शन घेतल्यावर संसारातले वाद, अडचणी दूर होऊन संसाराची सुरुवात आनंदी होते. बऱ्याच कुटुंबांमध्ये पूर्वजांच्या परंपरेप्रमाणे गोंधळ विधी खास जेजुरीतच केला जातो. अलीकडे नवऱ्याने बायकोला उचलून गड चढण्याची पद्धत प्रेम व्यक्त करण्यासाठी सुरू झाली आहे.