सावधान! भारतात वेगाने वाढतोय AI चॅटबॉट फ्रॉड, असा करा बचाव 

सायबर गुन्हेगार आता ऑटोमॅटिक फसवणूक कारखाने तयार करण्यासाठी एआयचा वापर करत आहेत. हे चॅटबॉट्स बँका, डिलिव्हरी सेवा आणि सरकारी एजन्सीसारख्या विश्वसनीय संस्थांचे अनुकरण करतात. ते एकाच वेळी हजारो लोकांना लक्ष्य करू शकतात. भारतातील सर्वात मोठी मालवेअर शोध प्रयोगशाळा असलेल्या सिक्युराइट लॅब्समधील संशोधकांना असे आढळून आले आहे की दरमहा हजारो नवीन एआय-आधारित फसवणूक टूल उदयास येत आहेत.

तज्ञांचे म्हणणे आहे की, एआय चॅटबॉट स्कॅम 2025 मधील सर्वात मोठ्या डिजिटल आव्हानांपैकी एक बनण्याची शक्यता आहे. ते पारंपारिक फिशिंगपेक्षा वेगळे आहेत. हे चॅटबॉट्स संभाषणादरम्यान स्वतःचे वेश बदलतात, कधीकधी बनावट डिलिव्हरी शुल्क, कधीकधी खोटे कस्टम शुल्क किंवा अगदी बनावट टेक सपोर्ट फी दावा करण्याचे नाटक करतात. एकाच सर्व्हरवरून हजारो बनावट चॅट एकाच वेळी चालवता येतात.

क्विक हीलच्या विश्लेषणानुसार, गुन्हेगार चॅटबॉट्स आणि व्हॉइस असिस्टंटवरील लोकांच्या विश्वासाचा गैरफायदा घेतात.

बनावट ग्राहक समर्थन चॅटबॉट्स: हे अकाउंट हॅकिंग किंवा ब्लॉकिंग सारख्या बनावट स्टेटस तयार करून तुमचे बँकिंग डिटेल्स चोरतात.

रोमान्स स्कॅम: AI भाषा मॉडेल्स वापरून, ते अनेक आठवडे इमोशनल चॅट्स करुन आपल्याला त्यात फसवतात, एआय-जनरेट केलेले फोटो पाठवतात आणि नंतर तुम्हाला "कर्ज" किंवा बनावट क्रिप्टो एक्सचेंजमध्ये गुंतवणूक करण्यास सांगतात.

व्हॉइस असिस्टंट फ्रॉड: गुन्हेगार बनावट अ‍ॅप्स तयार करतात आणि आपत्कालीन परिस्थिती असल्याचे भासवून कुटुंबातील सदस्यांच्या आवाजाची नक्कल करण्यासाठी व्हॉइस क्लोनिंगचा वापर करतात.

या घोटाळ्यांबद्दल सर्वात मोठी चिंता म्हणजे ते किती हुशार आणि चालाख आहेत. फसवणूक करणारे बनावट वेबसाइट डोमेन तयार करतात जे खऱ्यासारखे दिसतात - उदाहरणार्थ, dhl.com ऐवजी dhi-delivery.com - आणि काही मिनिटांत खऱ्या ब्रँडचा लोगो आणि डिझाइन कॉपी करतात. ते चॅटबॉट्स अधिक वास्तववादी बनवण्यासाठी जुन्या डेटामधून नावे काढतात. फ्रॉडजीपीटी सारखी भूमिगत एआय टूल्स त्यांना फिशिंग किट तयार करण्यास मदत करतात जी बँकिंग ग्राहकांशी बोलताना औपचारिक भाषा आणि गेमिंग यूझर्सशी बोलताना कॅज्युअल भाषा वापरतात.

DHL-ब्रँडेड चॅटबॉट्स: ते तुम्हाला कस्टम फी विचारतात.

व्हॉट्सअ‍ॅप बॉट्स: ते "मेटा सिक्युरिटी" म्हणून पेज लॉगिन आणि पेमेंट डीटेल्‍स  चोरतात.

व्हॉइस क्लोनिंग स्कॅम: ते कुटुंबातील सदस्यांच्या आवाजाची नक्कल करतात आणि खोटे रिफंड कॉल करतात.

येथे काही संकेत आहेत ज्यांकडे तुम्ही लक्ष दिले पाहिजे:

एखादा चॅटबॉट OTP, बँकिंग माहिती किंवा पासवर्ड विचारत असेल, तर हे फसवणुकीचे स्पष्ट लक्षण आहे, कारण खऱ्या कंपन्या कधीही चॅटद्वारे संवेदनशील माहिती विचारत नाहीत.

विचित्र वाक्य रचना, जलद निर्णय घेण्यास तुम्हाला दबाव आणणारी भाषा किंवा चुकीच्या स्पेलिंगसह संशयास्पद URL वर रीडायरेक्ट करणे ही सर्व संभाव्य फसवणुकीची चिन्हे आहेत.

क्विक हील टेक्नॉलॉजीज लिमिटेड म्हणते की, तुम्हाला यापैकी कोणतेही चिन्ह दिसले तर तुम्ही ताबडतोब संभाषण संपवावे.

अशा धोक्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी, क्विक हीलने Antifraud.AI लाँच केले आहे. हे भारतातील पहिले एआय-आधारित फसवणूक प्रतिबंधक उपाय आहे, जे यूझर्सना संरक्षणाचे अनेक स्तर प्रदान करते. ही क्लाउड-आधारित प्रणाली प्रत्येक चॅट लिंकचे लाइव्ह थ्रेट इंटेलिजेंससह एकत्र करून विश्लेषण करते, संशयास्पद वेबसाइट त्वरित ब्लॉक करते आणि डार्क वेबवरील लीक झालेल्या यूझर्सच्या डेटाचे निरीक्षण करते. त्यात फिशिंग डिटेक्शन आणि इन्स्टंट अलर्ट यासारख्या अनेक प्रगत फीचर्सचा समावेश आहे. जेव्हा मायक्रोफोन किंवा कॅमेरा परवानगीशिवाय अ‍ॅक्टिव्ह केला जातो तेव्हा ते इशारा देते आणि फसव्या अॅप्स ओळखते आणि ब्लॉक करते.

आजकाल, AI-जनरेटेड कंटेंट इतकी खरे वाटतात की, ती मानवी संभाषणापासून वेगळे करणे कठीण आहे. क्विक हील टेक्नॉलॉजीज लिमिटेड इशारा देते की फक्त "तुमच्या समजवर विश्वास ठेवा" हा सल्ला आता पुरेसा नाही. या नवीन डिजिटल धोक्यापासून संरक्षण करण्यासाठी, तांत्रिक सुरक्षा उपाय, पडताळणी प्रक्रिया आणि जनजागृती आवश्यक आहे. सायबर गुन्ह्यांमध्ये वाढ आणि गुन्हेगारांच्या नवीन ट्रिक्स पाहता हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.