Ramayana : रावणाच्या लंकेत सीतेचं रक्षण करणाऱ्या त्रिजटा राक्षसीणीचं नंतर काय झालं?

जेव्हा सीतेला या बंदिवासात वियोग सहन करणं कठीण झालं तेव्हा तिने आपलं आयुष्य संपवण्याची इच्छा व्यक्त केली. तिनं त्रिजटाला चिता तयार करून ती पेटवण्यास सांगितलं. अशा परिस्थितीत त्रिजटाने रात्रीच्या वेळी आग कुठे मिळेल असं सांगून ती वेळ टाळली.  याशिवाय दोन वेळा रावण सीतेवर रागावला आणि सीतेला मारू इच्छित होता, तरीही त्रिजटाने रावणाला समजावून सांगितलं आणि सीतेचं रक्षण केलं.

बाल रामायणमध्ये म्हटलं आहे की विजयानंतर त्रिजटादेखील पुष्पक विमानात सीतेसोबत अयोध्येला गेली. आनंद रामायणमध्येही हेच म्हटलं आहे. नंतर, जेव्हा सीता पुन्हा लंकेत आली, तेव्हा तिनं विभीषणाची पत्नी शरमा हिला अशोक वाटिकेत त्रिजटाची काळजी घेण्यास सांगितलं. इंडोनेशियातील काकाविन रामायणमध्ये म्हटलं आहे की युद्धानंतर सीतेने त्रिजटाला खूप मौल्यवान भेटवस्तू दिल्या.

रामायणाच्या मलय आवृत्तीनुसार, युद्धानंतर विभीषणाने हनुमानाला त्याच्या मुलीशी लग्न करण्याची विनंती केली. इथं त्रिजटा ही सेरी जात म्हणून ओळखली जाते. हनुमानाने होकार दिला पण त्याची एक अट होती. त्याने सांगितलं की तो या लग्नात फक्त एक महिना त्रिजटासोबत राहील. यानंतर हनुमान अयोध्येला गेला. त्रिजटाने एका मुलाला जन्म दिला. ज्याला हनुमान तेगनाग (असुरपद) म्हणतात. जावा आणि सुदानमधील रामायण कठपुतळी नाटकांमध्ये त्रिजटा हनुमानाची पत्नी म्हणून दाखवली आहे.

यानंतर, सीतेने तिला वाराणसीला जाण्यास सांगितलं, जिथं तिला मोक्ष मिळेल. मग तिची तिथं देवी म्हणून पूजा केली जाईल. आता येथील मंदिरात दररोज त्रिजटाची पूजा केली जाते. महिला त्यांच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी या मंदिरात येतात. इथं त्रिजटाला मुळा आणि वांगी अर्पण केले जातात.

त्याचप्रमाणे उज्जैनमध्येही त्रिजटाचं मंदिर आहे, जे बलवीर हनुमान मंदिर संकुलात आहे. इथं कार्तिक पौर्णिमेपासून सुरू होणारी तीन दिवस देवीची विशेष पूजा केली जाते.