Alcohol Fact : थंडीत दारू प्यायल्याने शरीर खरोखर गरम होतं का? तज्ज्ञांकडून वैज्ञानिक सत्य समजून घ्या

थंडी आणि दारूचे आकर्षण जसा हिवाळा सुरू होतो आणि तापमान खाली येते, तेव्हा अनेक लोकांमध्ये एक चर्चा सुरू होते.त्याबद्दल तुम्ही देखील ऐकलं असेल की "एक पेग मारला की थंडी पळून जाते." शतकानुशतके हा एक सामान्य समज आहे की रम, व्हिस्की किंवा ब्रँडीसारखे अल्कोहोलयुक्त पेय प्यायल्याने शरीरात उष्णता निर्माण होते आणि थंडीचा सामना करणे सोपे होते.

पण, ही केवळ एक परंपरागत समजूत आहे की यात काही वैज्ञानिक सत्य आहे? जर हे एक मिथक असेल, तर ते आपल्या आरोग्यासाठी किती धोकादायक ठरू शकते? चला याा लेखात, आपण वैद्यकीय तज्ज्ञ (Medical Experts) काय सांगतात, हे जाणून घेऊया.

काय जाणवते आणि सत्य काय आहे?तुम्ही दारू प्यायल्यास, विशेषतः चेहऱ्यावर आणि त्वचेवर तुम्हाला त्वरित उष्णता जाणवते. हे अगदी खरे आहे की तुम्हाला गरम वाटते, पण हा केवळ एक गरमीचा भ्रम (Illusion of Warmth) आहे. अल्कोहोलमुळे त्वचेच्या अगदी खाली असलेल्या रक्तवाहिन्या रुंद होतात (याला वासोडिलेशन - Vasodilation म्हणतात). रुंद झालेल्या रक्तवाहिन्यांमधून शरीरातील गरम रक्त त्वचेच्या पृष्ठभागावर वेगाने येऊ लागते. त्यामुळे आपल्याला वरवर गरम वाटते. मात्र, यामुळे शरीरातील ही गरमी वातावरणात झपाट्याने बाहेर टाकली जाते.तज्ज्ञांच्या मते "अल्कोहोलमुळे शरीराची कोर बॉडी टेम्परेचर (Core Body Temperature), म्हणजे शरीराच्या महत्त्वाच्या अवयवांमधील तापमान, कमी होते. आपल्याला तात्काळ गरम वाटत असले तरी, आपण शरीराची मौल्यवान उष्णता गमावत असतो."

दारू प्यायल्याने शरीर प्रत्यक्षात थंड होते का?थंडीत दारू पिण्याचा अंतिम परिणाम शरीराला गरम करणे नाही, तर शरीराचे तापमान धोकादायक पातळीपर्यंत खाली आणणे असतो. परिणामी उष्णतेचा कमी होतो आणि शरीराच्या अंतर्गत उष्णता जलद गतीने बाहेर पडते. शरीर जास्त थंड होते आणि तापमान कमी होते. हायपोथर्मियाशरीर उष्णता टिकवून ठेवण्याची नैसर्गिक क्षमता गमावते. हायपोथर्मिया (Hypothermia) होण्याचा धोका वाढतो.

दारूमुळे मेंदूवर परिणाम होतो आणि थंडी वाजल्यास थरथरणे (Shivering) या नैसर्गिक प्रक्रियेत अडथळा येतो. शरीर नैसर्गिकरित्या स्वतःला गरम ठेवण्याचा प्रयत्न करणे थांबवते. सर्वात मोठा धोका म्हणजे हायपोथर्मियाहायपोथर्मिया ही एक गंभीर वैद्यकीय स्थिती आहे, ज्यात शरीर उष्णता निर्माण करण्यापेक्षा जास्त वेगाने उष्णता गमावते, ज्यामुळे शरीराचे तापमान खूप खाली येते.

अल्कोहोल आणि हायपोथर्मियाचा संबंधदारूच्या नशेत व्यक्तीला थंडी किती लागली आहे किंवा तिचे शरीर थंड होत आहे, याची जाणीव वेळेवर होत नाही. थरथरणे (Shivering) हा शरीराचा उष्णता निर्माण करण्याचा एक महत्त्वाचा मार्ग आहे, पण दारू ही क्षमता दडपून टाकते. जर एखादी व्यक्ती थंडीत दारू पिऊन बाहेर झोपली किंवा थंडीत जास्त वेळ राहिली, तर तिला गंभीर हायपोथर्मिया होऊ शकतो, जो प्राणघातक ठरू शकतो.

थंडीत स्वतःला सुरक्षित कसे ठेवावे?दारू केवळ तुम्हाला गरम वाटण्याचा आभास देते, पण प्रत्यक्षात ती तुमच्या शरीरातील उष्णता चोरते. थंडीचा सामना करण्यासाठी खालील योग्य उपाययोजना करा:कपड्यांची निवड: लेअरिंग (Layering) म्हणजे कपड्यांचे थर घालणे हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. यामुळे दोन थरांमध्ये हवा अडकून राहते, जी इन्सुलेटर (Insulator) म्हणून काम करते आणि शरीरातील उष्णता बाहेर जाऊ देत नाही.

गरम पेये जसं चहा, कॉफी, सूप किंवा हर्बल काढा यांसारखे नॉन-अल्कोहोलिक (Non-Alcoholic) गरम पेय प्या. हे पेये थेट शरीराचे आंतरिक तापमान वाढवतात.हलका व्यायाम किंवा चालणे फिरणे रक्तप्रवाह वाढवते आणि शरीरात नैसर्गिक उष्णता निर्माण करते. शरीराला ऊर्जा (कॅलरीज) देणारे पौष्टिक पदार्थ खाणे देखील उष्णता टिकवून ठेवण्यास मदत करते.

थंडीत दारू पिणे हा एक घातक गैरसमज आहे. क्षणिक 'गरम' वाटण्यामुळे तुम्ही तुमच्या शरीराचे तापमान कमी करता आणि स्वतःला मोठ्या धोक्यात टाकता. थंडीचा सामना करायचा असल्यास, दारूऐवजी जाड कपडे, गरम पेये आणि योग्य आहार यावर लक्ष केंद्रित करा.