Diwali Padwa 2025: दीपावली पाडवा, बलिप्रतिपदा शुभ योगायोगात; अशा पद्धतीनं धार्मिक विधी करतात

बळीराजाची कथा: या दिवसाला बलिप्रतिपदा म्हणतात कारण याच दिवशी भगवान विष्णूंनी वामन अवतार घेऊन दानशूर राजा बळीला पाताळात पाठवलं होतं आणि त्याला दरवर्षी पृथ्वीवर येऊन आपल्या प्रजेला भेटण्याचा आशीर्वाद दिला होता. त्यामुळे हा दिवस बळीराजाच्या स्मरणार्थ आणि त्याच्या दातृत्वाचा गौरव करण्यासाठी साजरा केला जातो.

साडेतीन मुहूर्त: हा दिवस साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक असल्यानं या दिवशी सुरू केलेले कोणतेही नवीन कार्य, व्यवसाय, किंवा खरेदी दीर्घकाळ टिकणारी आणि शुभ फळ देणारी मानली जाते.

पति-पत्नीचे प्रेम: पाडवा हा पति-पत्नीच्या नात्यातील प्रेम आणि आदर दर्शवणारा दिवस आहे. या दिवशी पत्नी आपल्या पतीला औक्षण करते, ज्यामुळे पतीच्या दीर्घायुष्याची आणि यशाची कामना केली जाते. यानंतर पती पत्नीला भेटवस्तू देतो.

नूतन वर्षाचा आरंभ: अनेक ठिकाणी, विशेषत: गुजरात आणि उत्तर भारतात, या दिवसापासून नवीन वर्षाचा (विक्रम संवत) आरंभ होतो, ज्यामुळे याचे महत्त्व अधिक आहे.

औक्षण: पत्नी किंवा घरातील स्त्रिया पतीला ओवाळतात (औक्षण करतात). यासाठी ताटात दिवा, हळद-कुंकू, अक्षता आणि सुपारी ठेवली जाते. औक्षणानंतर पती पत्नीला प्रेमाचं प्रतीक म्हणून एखादी भेटवस्तू देतो.

बळीपूजा - काही घरांमध्ये या दिवशी बळीराजाची पूजा केली जाते. गोमय (शेणाचा) किंवा मातीचा बळीराजा तयार करून त्याची विधिवत पूजा केली जाते. शेतकऱ्यांसाठी हा दिवस विशेष महत्त्वाचा असतो.

व्यावसायिक शुभ कार्य: व्यापारी वर्ग या दिवशी नवीन हिशोबाच्या वह्या (चोपड्या) सुरू करतात किंवा तिजोरीची पूजा करतात, ज्याला विक्रम संवत पूजा असेही म्हणतात.

गोवर्धन पूजा: काही ठिकाणी, विशेषतः उत्तर भारतात, पाडव्याच्या दुसऱ्या दिवशी गोवर्धन पूजा केली जाते. यात गोवर्धनाची प्रतिकृती शेणाने तयार करून तिची पूजा केली जाते.

दिवाळी भेटवस्तू: या दिवशी आपल्या प्रियजनांना भेटवस्तू देण्याची आणि त्यांचा आदर करण्याची प्रथा आहे. तसेच घरात मिठाई आणि पंचपक्वान्न तयार केले जातात. रात्रीच्या वेळी घरात आणि दाराबाहेर दिवाळीचे दिवे लावले जातात आणि रोषणाई केली जाते. थोडक्यात, दीपावली पाडवा हा दान, प्रेम, आणि नवीन कार्यारंभ यासाठी अत्यंत शुभ आणि महत्त्वाचा सण आहे.