Sarva Pitru Amavasya 2025: सर्वपित्री दर्श अमावस्या रविवारी! पुन्हा वर्षभर मिळणार नाही अशी संधी; पितृदोष मुक्ती

सर्वपित्री अमावस्येचे धार्मिक महत्त्व - सर्वपित्री अमावस्येचे मुख्य महत्त्व असे आहे की, या दिवशी ज्या लोकांना आपल्या पूर्वजांची मृत्यूची तारीख (तिथी) माहित नाही, ते त्यांचे श्राद्ध करू शकतात. याशिवाय, पितृ पक्षात कोणत्याही कारणास्तव श्राद्ध करणे शक्य झाले नसेल, तर या दिवशी श्राद्ध केल्यास पूर्वज तृप्त होतात आणि त्यांचे आशीर्वाद कुटुंबावर राहतात असे मानले जाते. या दिवशी केलेल्या श्राद्धामुळे पितृदोष दूर होतो आणि कुटुंबात सुख-समृद्धी येते, अशी श्रद्धा आहे. पंचांगानुसार, सर्वपित्री अमावस्येची तिथी रविवार, 21 सप्टेंबर रोजी रात्री 12:16 ते सोमवार, 22 सप्टेंबर रोजी पहाटे 1:23 पर्यंत आहे. सर्वपितृ अमावस्येला पूर्वजांसाठी श्राद्ध (श्राद्ध) आणि पिंडदान (पिंडदान) करण्याचा शुभ काळ सकाळी 11:50 ते दुपारी 12:38 पर्यंत आहे.

श्राद्ध विधी आणि परंपरा - सर्वपित्री अमावस्येच्या दिवशी श्राद्ध विधी करण्यासाठी काही खास नियम आणि परंपरा आहेत. सकाळी लवकर उठून पवित्र नदीत स्नान करणे किंवा अंघोळीच्या पाण्यात गंगाजल मिसळून स्नान करणे शुभ मानले जाते. यानंतर, स्वच्छ वस्त्र परिधान करून विधीसाठी तयार व्हावे. श्राद्ध करणाऱ्या व्यक्तीने हातात थोडे तांदूळ घेऊन पूर्वजांचे स्मरण करावे आणि श्राद्धाचा संकल्प करावा. तर्पण म्हणजे जल अर्पण करणे. तर्पण करण्यासाठी काळे तीळ आणि पांढरी फुले हातात घेऊन, 'ॐ पितृभ्य नमः' या मंत्राचा जप करत तीन वेळा जल अर्पण करावे. हे जल रिकाम्या पात्रात टाकावे आणि नंतर ते झाडाला अर्पण करावे. तर्पण करताना बोटांऐवजी अंगठ्याने जल अर्पण करण्याची परंपरा आहे. पिंडदान म्हणजे गव्हाचे पीठ, तीळ आणि मध मिसळून बनवलेल्या पिंडांना अर्पण करणे. हे पिंड पूर्वजांना अर्पण केले जातात.

श्राद्ध झाल्यावर पंचबलि काढली जाते. यामध्ये, जेवण पाच ठिकाणी थोडे-थोडे वाढले जाते - गाय (गोग्रास), कावळा (काकबलि), कुत्रा (श्वानबलि), देव (देवादिबलि), आणि मुंग्या (पिपीलिकाबलि). कावळ्यांना पितरांचे प्रतीक मानले जाते, म्हणून त्यांना अन्न देणे खूप महत्त्वाचे आहे. श्राद्ध विधी पूर्ण झाल्यावर ब्राह्मणांना घरी बोलावून आदराने भोजन दिले जाते. ब्राह्मणांना भोजन दिल्याने पितरांना ते अन्न मिळते, अशी श्रद्धा आहे. जर ब्राह्मण उपलब्ध नसतील, तर गरिबांना अन्न आणि दानधर्म करणेही शुभ मानले जाते. श्राद्धात तयार केलेले पदार्थ (विशेषतः खीर) केळीच्या पानावर वाढून पूर्वजांना नैवेद्य दाखवला जातो. या दिवशी श्रद्धापूर्वक केलेले श्राद्ध आणि दानधर्म केल्याने पितरांना मोक्ष मिळतो आणि त्यांचे आशीर्वाद कुटुंबावर कायम राहतात, अशी हिंदू धर्मात दृढ मान्यता आहे.

(सूचना : येथे दिलेली माहिती ज्योतिषीय ज्ञानावर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. न्यूज 18 मराठी त्याची हमी देत नाही.)