Low Fat Ghee : कोणतं तूप जास्त फायदेशीर, गायीचं की म्हशीचं? कशात असते कमी कोलेस्टेरॉल?

Published by:Pooja Jagtap

Last Updated:October 31, 2025 5:49 PM IST

Low Cholesterol Ghee : तूप केवळ चव वाढवत नाही तर ते आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. डाळ फोडणीसाठी असो किंवा चपाती मऊ बनवण्यासाठी असो, तूप प्रत्येक घरात आवश्यक आहे.

दोन्ही तुपांबद्दल आयुर्वेदाचे काय मत आहे?

मुंबई : भारतीय स्वयंपाकघरांमध्ये तूप हे मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. तुपाचे फायदे आता परदेशातही लोकांना आकर्षित करत आहेत. तूप केवळ चव वाढवत नाही तर ते आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. डाळ फोडणीसाठी असो किंवा चपाती मऊ बनवण्यासाठी असो, तूप प्रत्येक घरात आवश्यक आहे. पण लोकांना अनेकदा एक मोठा प्रश्न असतो की, गायीचे तूप जास्त चांगले आहे की म्हशीचे?

हे दोन्ही तूप दिसायला सारखेच असले तरी, त्यांच्या गुणधर्मांमध्ये, चवीत आणि परिणामकारकतेमध्ये लक्षणीय फरक आहे. अनेकांचा असा विश्वास आहे की, म्हशीच्या तूपात चरबी आणि कोलेस्टेरॉल जास्त असते, तर गायीचे तूप हृदय आणि पोटासाठी चांगले असते. चला तर मग या दोन्ही प्रकारच्या तुपातील फरक आणि आरोग्यासाठी योग्य पर्याय कोणता आहे ते पाहूया.

रंग आणि पोत यातील फरक..

गाईचे तूप फिकट पिवळ्या रंगाचे असते आणि त्याचा सुगंध सौम्य असतो. ते हलके आणि सहज पचण्याजोगे मानले जाते. दुसरीकडे, म्हशीचे तूप पांढरे आणि जड असते. थोडे अधिक समृद्ध आणि तीव्र चवीचे असते. म्हशीचे तूप खाल्ल्याने पोटात जडपणा जाणवू शकतो, तर गायीचे तूप हलके वाटते.

दोन्ही तुपांबद्दल आयुर्वेदाचे काय मत आहे?

आयुर्वेदानुसार, गाईचे तूप 'सात्विक' मानले जाते, म्हणजेच ते शरीर आणि मन शांत करते. ते पचनशक्ती मजबूत करते आणि शरीराला थंड ठेवते.

दुसरीकडे, म्हशीचे तूप 'तामसिक' मानले जाते, म्हणजेच ते शक्ती आणि ऊर्जा वाढवते. वजन वाढवू इच्छिणाऱ्या किंवा जास्त उर्जेची आवश्यकता असलेल्या लोकांसाठी ते फायदेशीर असल्याचे म्हटले जाते.

पचनासाठी कोणते चांगले आहे?

गाईचे तूप हलके आणि पचनासाठी चांगले असते. ते रोजच्या जेवणात वापरले जाऊ शकते. ते शरीराला विषमुक्त करण्यास देखील मदत करते आणि लहान मुलांपासून वृद्धांपर्यंत सर्वांसाठी योग्य आहे.

दुसरीकडे, म्हशीचे तूप चरबी आणि कॅलरीजमध्ये जास्त असते. ते पचण्यास जास्त वेळ लागतो, ज्यामुळे थंड हवामानातील लोकांसाठी किंवा कठोर काम करणाऱ्या लोकांसाठी ते चांगले बनते.

कोलेस्टेरॉल आणि चरबीची तुलना..

म्हशीच्या तूपात चरबी आणि कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण जास्त असते, म्हणून हृदय किंवा कोलेस्टेरॉलची समस्या असलेल्या लोकांनी ते मर्यादित प्रमाणात सेवन करावे.

दुसरीकडे, गाईचे तूप हलके असते आणि त्यात चांगल्या चरबीचे (HDL) प्रमाण जास्त असते, जे शरीरासाठी फायदेशीर आहे. तुम्हाला तुमच्या हृदयाच्या आरोग्याची काळजी घ्यायची असेल किंवा तुमचे वजन नियंत्रित करायचे असेल, तर गाईचे तूप हा एक चांगला पर्याय आहे.

चव आणि वापरातील फरक..

म्हशीचे तूप, त्याच्या समृद्ध चव आणि सुसंगततेमुळे, मिठाई आणि उत्सवाच्या पदार्थांमध्ये अधिक वापरले जाते. दुसरीकडे, गाईचे तूप डाळ, रोटी, सब्जी किंवा खिचडी सारख्या रोजच्या स्वयंपाकासाठी योग्य आहे. दोन्हीमध्ये उच्च स्मोक पॉइंट आहे, म्हणजेच ते टेम्परिंग किंवा तळण्यासाठी देखील वापरले जाऊ शकते.

साठवणूक आणि शेल्फ लाइफ..

म्हशीचे तूप जास्त फॅटी असल्याने, त्याचे शेल्फ लाइफ जास्त असते. ते अनेक महिने टिकू शकते. दुसरीकडे, गाईचे तूप हलके असते, ज्यामुळे ते कमी कालावधीत वापरणे चांगले असते.

कोणते तूप निवडावे?

तुम्हाला निरोगी आणि हलके तूप हवे असेल, जे रोजच्या जेवणात बसते आणि पचनावर परिणाम करत नाही, तर गाईचे तूप वापरणे योग्य पर्याय आहे.

जर तुम्हाला वजन वाढवायचे असेल, खूप सक्रिय जीवन जगायचे असेल किंवा हिवाळ्याच्या हंगामात काहीतरी ऊर्जावान हवे असेल, तर म्हशीचे तूप हा एक चांगला पर्याय असू शकतो.

दोन्ही तूप आपापल्या पद्धतीने फायदेशीर आहेत. फरक फक्त तुमच्या शरीरावर आणि गरजांमध्ये आहे. गाईचे तूप हृदयावर आणि पचनावर हलके असते, तर म्हशीचे तूप शक्ती आणि ऊर्जा प्रदान करते. म्हणून पुढच्या वेळी तुम्ही तूप खरेदी कराल तेव्हा हुशारीने निवडा. कारण योग्य तूप केवळ तुमच्या पदार्थांची चवच नाही तर तुमचे आरोग्य देखील बदलू शकते.

Disclaimer : या बातमीत दिलेली माहिती आणि आरोग्याशी संबंधित सल्ला तज्ञांशी झालेल्या संभाषणांवर आधारित आहे. ही सामान्य माहिती आहे, वैयक्तिक सल्ला नाही. म्हणून, डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच काहीही वापरा. त्याच्या वापरामुळे होणाऱ्या कोणत्याही नुकसानासाठी न्यूज-18 जबाबदार राहणार नाही.

view comments