सावधान! व्हॅक्सीनही काम करत नाही, किती धोकादायक आहे कोरोनाचा JN.1 नवा व्हेरिएंट?

Published by:Kranti Kanetkar

Last Updated:May 20, 2025 8:38 AM IST

चीन, सिंगापूर, हाँगकाँग आणि थायलंडमध्ये कोविड-19 ची लाट आली आहे. सिंगापूरमध्ये मे 2025 मध्ये 14000 पेक्षा जास्त रुग्ण आढळले. JN.1 आणि LF7 व्हेरिएंट्समुळे संसर्ग वाढला आहे.

ज्या कोरोना व्हायरसने संपूर्ण जगाची अर्थव्यवस्था बिघडवली, आपलं जवळचे लोक हिरावून नेले, त्याच कोविड-19 ने पुन्हा एकदा डोके वर काढलं. चीन, सिंगापूर, हाँगकाँग आणि थायलंडसारख्या आशियाई देशांमध्ये कोविड-19 ची लाट आली. कोरोनाच्या या वाढत्या प्रकरणांमुळे जगभरात चिंता वाढली आहे. सिंगापूरमध्ये याचे सर्वात जास्त रुग्ण आढळले. तर, मुंबईतील केईएम रुग्णालयात कोविड पॉझिटिव्ह असलेल्या 2 रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे.

प्रसिद्ध अभिनेत्री शिल्पा शिरोडकर यांनाही कोरोनाची लागण झाली आहे. कोविड 19 च्या रुग्णांमध्ये होत असलेल्या या वाढीचे मुख्य कारण ओमिक्रॉनचे नवे म्युटेशन आलं असून तो वेगानं वाढत आहे. JN.1 आणि LF7 व्हेरिएंट असल्याची माहिती मिळाली आहे. सिंगापूरमध्ये मे 2025 च्या सुरुवातीलाच या संसर्गामुळे बाधित रुग्णांची संख्या वेगाने वाढून 14000 पेक्षा जास्त झाली आहे. तर एप्रिलच्या शेवटच्या आठवड्यात ही संख्या 11,100 होती.

रुग्णालयात दाखल होणाऱ्यांची संख्याही वाढली आहे, मात्र अतिदक्षता विभागातील (ICU) रुग्णांमध्ये थोडी घट झाली आहे. अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे की सध्याचे प्रकार पूर्वीच्या तुलनेत अधिक संक्रामक किंवा गंभीर नाहीत. या वाढीचे कारण लोकांची रोगप्रतिकारशक्ती कमी होणे असू शकते. सध्या LF.7 आणि NB.1.8 हे प्रमुख प्रकार आहेत, जे JN.1 चेच उपप्रकार आहेत.

काय आहे हा JN.1 स्ट्रेन?

JN.1 हा ओमिक्रॉन BA.2.86 चा वंशज आहे, ज्याची ओळख ऑगस्ट 2023 मध्ये झाली. डिसेंबर 2023 मध्ये जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) याला ‘व्हेरिएंट ऑफ इंटरेस्ट’ म्हणून वर्गीकृत केलं. या प्रकारात सुमारे 30 उत्परिवर्तन (म्युटेशन) आहेत, जे रोगप्रतिकारशक्तीला चकमा देण्यासाठी तयार झाले आहेत, जे त्यावेळच्या इतर प्रकारांपेक्षा अधिक होते. तथापि, BA.2.86 2023 च्या अखेरीस SARS-CoV-2 चा प्रमुख स्ट्रेन म्हणून उदयास आला नाही. JN.1, BA.2.86 चा वंशज, आता एक किंवा दोन अतिरिक्त उत्परिवर्तनांमुळे अधिक प्रभावीपणे पसरण्यास सक्षम आहे.

तरीही, त्याने आपल्या पूर्वजांप्रमाणेच रोगप्रतिकारशक्तीला चकमा देण्याचे वैशिष्ट्य टिकवून ठेवले आहे. जॉन्स हॉपकिन्स युनिव्हर्सिटीचे म्हणणे आहे की JN.1 आता अधिक प्रभावीपणे पसरण्यासाठी विकसित झाला आहे. सिंगापूरमध्ये कोविड-१९ विषाणू सांडपाण्यातही आढळला आहे. मात्र, हा नवीन प्रकार पूर्वीच्या तुलनेत वेगाने पसरणारा आहे की नाही, याची माहिती अद्याप समोर आलेली नाही.

काय सध्याच्या कोविड-१९ लस JN.1 स्ट्रेनवर काम करतील?

अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की JN.1 प्रकारासाठी शरीराच्या रोगप्रतिकारशक्तीला निष्प्रभावी करणे कठीण आहे. जिवंत विषाणू आणि प्रयोगशाळेत तयार केलेल्या स्यूडो-व्हायरसवर केलेल्या संशोधनात असे आढळले आहे की लसीकरण किंवा पूर्वीच्या संसर्गातून मिळालेली अँटीबॉडीज JN.1 ला पूर्वीच्या प्रकारांच्या तुलनेत कमी प्रभावीपणे अवरोधित करतात. याचा अर्थ JN.1 शरीराच्या सध्याच्या रोगप्रतिकारशक्तीपासून अंशतः बचाव करू शकतो. WHO ने म्हटले आहे की XBB.1.5 मोनोव्हॅलेंट बूस्टर, जी विशेषतः ओमिक्रॉनच्या XBB.1.5 उपप्रकाराला लक्ष्य करण्यासाठी डिझाइन केलेली कोविड-१९ लस आहे, ती अनेक अभ्यासांमध्ये JN.1 प्रकाराविरुद्ध संरक्षण वाढविण्यात प्रभावी असल्याचे आढळले आहे.