Trending:

सिम-बाइंडिंग म्हणजे काय? याचा व्हॉट्सअ‍ॅप, टेलीग्राम, न्सॅपचॅटला धोका, पण का?

Published by:Mohini Vaishnav

Last Updated:December 11, 2025 6:09 PM IST

देशात फेब्रुवारी 2026 पासून सिम-बाइंडिंग नियम लागू होतोय. या नियमानुसार, व्हॉट्सअ‍ॅप, टेलिग्राम इत्यादींसाठी मेसेजिंग अकाउंट तयार करण्यासाठी वापरला जाणारा फोन नंबर फोनवरून काढून टाकला तर सर्व अकाउंट आपोआप बंद होतील. टेलिकॉम कंपन्या याच्या बाजूने आहेत, तर ब्रॉडबँड इंडिया फोरमने याला अतिरेकी हस्तक्षेप म्हटले आहे. त्यांना या नियमाबद्दल अस्वस्थ वाटते. या नियमाबद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घ्या.

इम्पॅक्ट शॉटतुमचा गेटवे लेटेस्ट न्यूज

Sim binding India: लोक ऑनलाइन संवाद साधण्यासाठी वापरत असलेल्या सर्व अ‍ॅप्समध्ये एक मोठा बदल होणार आहे. गेल्या महिन्यात, दूरसंचार विभागाने व्हॉट्सअ‍ॅप, टेलिग्राम, सिग्नल आणि स्नॅपचॅट सारख्या सर्व मेसेजिंग प्लॅटफॉर्मना सिम-बाइंडिंग लागू करण्यासाठी 90 दिवसांचा कालावधी दिला. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, याचा अर्थ असा की जर अकाउंट तयार करण्यासाठी वापरलेले सिम कार्ड फोनवरून काढून टाकले तर अ‍ॅप त्या फोनवर काम करणे थांबवेल. फेब्रुवारी 2026 मध्ये लागू होणाऱ्या या नियमात असेही नमूद केले आहे की या अ‍ॅप्सच्या वेब व्हर्जन दर सहा तासांनी आपोआप लॉग आउट होतील आणि यूझर्सना ते पुन्हा अ‍ॅक्सेस करण्यासाठी एक नवीन QR कोड स्कॅन करावा लागेल. हा बदल का केला जात आहे यावर देशातील दूरसंचार उद्योग आणि टेक्नॉलॉजी कंपन्यांमध्ये वेगवेगळी मते आहेत. प्रत्येक पक्ष काय म्हणत आहे आणि त्यांचे युक्तिवाद काय आहेत ते जाणून घेऊया.

COAI vs BIF: एक बाजूने, तर दुसरा विरोधात

देशातील सर्वात मोठी टेलिकॉम संघटना, सेल्युलर ऑपरेटर्स असोसिएशन ऑफ इंडिया (COAI) सरकारच्या या निर्णयाचे उघडपणे स्वागत करत आहे. यामध्ये रिलायन्स जिओ, एअरटेल आणि व्होडाफोन-आयडिया सारख्या कंपन्या समाविष्ट आहेत. COAI चा असा विश्वास आहे की सिम-बाइंडिंगमुळे यूझर्स, मोबाइल नंबर आणि डिव्हाइस यांच्यात एक अतूट दुवा निर्माण होईल. यामुळे स्पॅम, बनावट कॉल आणि ऑनलाइन फसवणूक रोखण्यास लक्षणीय मदत होऊ शकते.

iPhoneचे हे छोटे डॉट लाइट आहेत तुमचं सर्वात मोठं सुरक्षा कवच! 99% यूझर्सना माहिती नाही सीक्रेट

दुसरीकडे, ब्रॉडबँड इंडिया फोरम (BIF) या नियमाला "समस्याप्रधान" म्हणत आहे. त्याच्या मेंबर्समध्ये मेटा, गुगल आणि इतर अनेक टेक कंपन्या समाविष्ट आहेत. त्यांचे म्हणणे आहे की, सरकारने सविस्तर सल्लामसलत किंवा अभ्यासाशिवाय असे व्यापक निर्देश जारी केले. जेव्हा फसवणूक करणारे बनावट किंवा चोरीच्या ओळखी वापरून मिळवलेले सिम कार्ड वापरतात तेव्हा सिम-बाइंडिंग खरोखरच फसवणूक रोखेल का असा प्रश्न टीकाकार विचारतात.

सिम-बाइंडिंगबद्दल अनेक गैरसमज: COAI

IAMI म्हणते की, हे नवीन नियम "स्पष्ट अतिरेक" आहेत आणि फिनटेक, ई-कॉमर्स, प्रवास आणि सोशल मीडियासारख्या अनेक डिजिटल क्षेत्रांवर त्यांचा महत्त्वपूर्ण परिणाम होईल. जेव्हा एखादी संस्था तिच्या स्पष्ट अधिकाराबाहेर कारवाई करते तेव्हा "स्पष्ट अतिरेक" हा शब्द वापरला जातो. या निषेधांनंतर, COAI ने सरकारच्या आदेशाला पाठिंबा दर्शवणारी आणि सिम-बाइंडिंगबद्दल अनेक गैरसमज पसरवले जात असल्याचा दावा करणारी अधिक डिटेल्समध्ये नोट जारी केली.

Google Photos मध्ये आलंय भारी व्हिडिओ एडिटर! झटपट बनवू शकाल प्रोफेशनल Reels

COAI असा दावा करते की, या नियमामुळे जनतेला कोणतीही समस्या उद्भवणार नाही. ज्याप्रमाणे UPI आणि अनेक पेमेंट अ‍ॅप्स आधीच त्यांच्या ओळखीनुसार समान सिम वापरतात, त्याचप्रमाणे मेसेजिंग अ‍ॅप्ससाठीही असेच मॉडेल अखंडपणे लागू केले जाऊ शकते. यूझर परदेशात असोत किंवा वाय-फाय वापरत असोत, ते त्यांचे भारतीय सिम फोनच्या दुसऱ्या स्लॉटमध्ये ठेवून सहजपणे अ‍ॅप वापरणे सुरू ठेवू शकतात.

सिंगल-सिम फोन यूझर्सना कोणत्या समस्यांना तोंड द्यावे लागेल?

काही लोक असेही म्हणत आहेत की, सिंगल-सिम फोन असलेल्यांना परदेशात समस्यांना तोंड द्यावे लागेल. यावर COAI ची प्रतिक्रिया अशी आहे की, ही एक आवश्यक सुरक्षा उपाय आहे. यामुळे फसवणूक करणारे किंवा भारताबाहेरील इतर संशयास्पद घटकांना भारतीय यूझर्सच्या नावाने बेनामी खाती चालवणे कठीण होईल. संघटनेच्या मते, हा नियम सामान्य नागरिकांच्या आणि देशाच्या सुरक्षिततेच्या हिताचा आहे. COAI ने असेही स्पष्ट केले की, परदेशी प्रवासी त्या देशाच्या अॅप नियमांनुसार सेवांचा वापर करत राहतील, परंतु भारतीय यूझर्सचे अकाउंट त्याच भारतीय सिमशी जोडलेले राहिले पाहिजे, ज्यामुळे सुरक्षा आणखी मजबूत होईल.

वेब व्हर्जनमधून दर सहा तासांनी लॉगआउटमध्ये नवीन काय आहे?

COAI म्हणते की, दर सहा तासांनी वेब व्हर्जनमधून लॉगआउट करणे हा नवीन किंवा कठीण नियम नाही. हाच सुरक्षा नियम बँकिंग पोर्टल, डिजीलॉकर, आधार आणि VPN ला लागू होतो. मोबाईल फोन क्रिप्टोग्राफिक टेक्नॉलॉजीचा वापर करून लॉगिन सुरक्षित करतात, परंतु लॅपटॉप आणि कंप्यूटर मल्टीपपेज आहेत, ज्यांना अतिरिक्त सुरक्षा आवश्यक आहे. COAI च्या मते, या माफक प्रयत्नामुळे यूझर्सना कोणतीही मोठी गैरसोय होणार नाही, परंतु त्यामुळे सुरक्षेत नक्कीच मोठा फरक पडेल.

नवीन डेटा गोळा केला जात आहे का?

COAI या नियमाला फालतू किंवा निरुपयोगी म्हणणाऱ्या टीकाकारांना अतिशयोक्तीपूर्ण मानते. संस्थेने म्हटले आहे की, सिम-बाइंडिंग डिजिटल कम्युनिकेशन्समधील एक मोठी आणि सामान्य भेद्यता रोखते आणि सुरक्षित इंटरनेटच्या दिशेने एक आवश्यक पाऊल आहे. गोपनीयतेच्या चिंतेबद्दल, COAI स्पष्ट करते की, हा नियम कोणताही नवीन डेटा गोळा करत नाही. अ‍ॅप फक्त UPI प्रमाणेच यूझर्सच्या ओळखीशी संबंधित समान सिम कार्ड फोनमध्ये उपस्थित असल्याची खात्री करतो. म्हणून, हे मॉडेल प्रायव्हसीशी तडजोड न करता सुरक्षा वाढवते.

याचा कॉर्पोरेट वर्कफ्लोवर परिणाम होईल का?

COAI ने असेही स्पष्ट केले की, हा नियम बिझनेस मॅसेजिंग, CRM सिस्टम, API किंवा इतर कोणत्याही एंटरप्राइझ वर्कफ्लोवर परिणाम करत नाही. हा नियम फक्त यूझर अकाउंट स्तरावर लागू होतो आणि कॉर्पोरेट सिस्टम नेहमीप्रमाणे काम करत राहतील, खात्याशी संबंधित मोबाइल नंबर वैध आणि सत्यापित सिमशी जोडलेला असेल. COAI ने म्हटले आहे की सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी आणि गोपनीयता सुनिश्चित करण्यासाठी अ‍ॅप-आधारित कम्युनिकेशनमध्ये यूझर ओळख आणि सिम यांच्यातील स्पष्ट दुवा असणे भारतात फार पूर्वीपासून आवश्यक आहे.

view comments