तुमच्या गायी म्हशी कमी दूध देताय का? मग हा उपाय नक्की करा, जनावरांच्या दुधात होईल वाढ
- Published by:Ajit Bhabad
Last Updated:
Agriculture News : ग्रामीण भारतातील पशुपालन हे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन आहे. विशेषतः निमाडसारख्या भागात गाय-म्हशी केवळ प्राणी नसून कुटुंबाच्या उपजीविकेचा आधार असतात. त्यांच्या दुधावर घरगुती गरजा भागतात आणि बाजारात विक्री करून उत्पन्नही मिळते.
मुंबई : ग्रामीण भारतातील पशुपालन हे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन आहे. विशेषतः निमाडसारख्या भागात गाय-म्हशी केवळ प्राणी नसून कुटुंबाच्या उपजीविकेचा आधार असतात. त्यांच्या दुधावर घरगुती गरजा भागतात आणि बाजारात विक्री करून उत्पन्नही मिळते. मात्र, हवामानातील बदल, थकवा, पोषणाची कमतरता किंवा प्रसूतीनंतरची अशक्तता यामुळे हे प्राणी अनेकदा कमी दूध देतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा फटका बसतो. बाजारात उपलब्ध असलेली टॉनिक्स आणि औषधे महागडी असून प्रत्येक वेळी परिणामकारक ठरतातच असे नाही. अशा वेळी देशी, घरगुती उपाय शेतकऱ्यांसाठी स्वस्त, सुरक्षित आणि परिणामकारक पर्याय ठरतात.
कमी दूध उत्पादनाचे परिणाम
गाय किंवा म्हशीचे दूध कमी झाले की त्याचा थेट परिणाम शेतकऱ्यांच्या अर्थकारणावर होतो. घरातील मुलांच्या पोषणापासून ते दैनंदिन खर्चापर्यंत प्रत्येक बाब प्रभावित होते. विशेषतः प्रसूतीनंतर जनावर अशक्त होते आणि त्यामुळे दूध कमी मिळते. बाजारातील पूरक आहारांवर मोठा खर्च करावा लागतो, पण हमखास फायदा होत नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांना नैसर्गिक उपायांची गरज भासते.
advertisement
उपाय काय?
या समस्येवर घरच्या घरी तयार होणारा एक उपाय माध्यमांद्वारे पुढे आला आहे. त्यासाठी लागणारे साहित्य सहज उपलब्ध असून कोणतेही रासायनिक घटक यात नसतात. या मिश्रणामुळे दूध उत्पादन वाढतेच, पण जनावराची पचनसंस्था मजबूत होते आणि शरीराला ऊर्जा मिळते.
साहित्य
मेथी दाणे – ५० ग्रॅम
बडीशेप – ५० ग्रॅम
अजमोदा (सेलेरी) – ५० ग्रॅम
advertisement
काळे मीठ – २५ ग्रॅम
आवळा पावडर – २५ ग्रॅम
हळद पावडर – २५ ग्रॅम
गूळ – १०० ग्रॅम
कृती
प्रथम मेथी, बडीशेप आणि अजमोदा हलके भाजून घ्या. थंड झाल्यावर बारीक वाटा. त्यात आवळा, हळद पावडर आणि काळे मीठ मिसळा. शेवटी गूळाचे छोटे तुकडे करून या मिश्रणात एकत्र करा. हे मिश्रण स्वच्छ हवाबंद डब्यात साठवा.
advertisement
वापराची पद्धत
हे मिश्रण दररोज सकाळ-संध्याकाळ जनावरांच्या चाऱ्यात ३० ते ५० ग्रॅम प्रमाणात द्यावे. सलग ११ दिवस वापरल्यास दूध उत्पादनात लक्षणीय वाढ दिसून येते. त्याचबरोबर जनावराचे एकूण आरोग्य सुधारते.
फायदे काय होतात?
दूधाचे प्रमाण व दर्जा वाढतो
पचनक्रिया सुधारते
शरीरात ऊर्जा व शक्ती वाढते
रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते
कमी खर्चात अधिक फायदा होतो
advertisement
या उपायामध्ये कोणताही दुष्परिणाम नाही. महागड्या टॉनिकऐवजी शेतकरी हा स्वदेशी, नैसर्गिक उपाय वापरून आपले पशुधन तंदुरुस्त ठेवू शकतात. त्यामुळे दूध उत्पादन वाढून शेतकऱ्यांचा आर्थिक भार हलका होतो आणि ग्रामीण कुटुंबांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होते.
Location :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
September 14, 2025 9:36 AM IST
मराठी बातम्या/कृषी/
तुमच्या गायी म्हशी कमी दूध देताय का? मग हा उपाय नक्की करा, जनावरांच्या दुधात होईल वाढ