88 वर्षांपूर्वी रिलीज झालेला देशातला पहिला रंगीत चित्रपट, जर्मनीहून आणलेली खास मशीन; रचला इतिहास

भारतीय सिनेमाची सुरुवात 1913 मध्ये रिलीज झालेल्या 'राजा हरिश्चंद्र' या चित्रपटापासून झाली. 'राजा हरिश्चंद्र' या चित्रपटाने देशात चलतचित्रांच्या युगाची पायाभरणी केली. पुढील जवळपास तीन दशके भारतीय चित्रपट केवळ कृष्णधवल फ्रेम्सपुरते मर्यादित राहिले.

1937 मध्ये रिलीज झालेल्या एका चित्रपटाने भारतीय प्रेक्षकांना रंगीत जगाची ओळख करुन दिली. 'किसान कन्या' असं या चित्रपटाचं नाव होतं.

सिनेकलर (Cinecolor) या त्या काळातील अत्याधुनिक रंगीत तंत्रज्ञानाचा वापर करुन त्यावेळी 'किसान कन्या' हा चित्रपट शूट करण्यात आला होता. खास जर्मनीहून मशीन आणली गेली होती.

त्या काळात रंगीत चित्रपट बनवणे केवळ महाग नव्हते, तर तांत्रिकदृष्ट्याही अत्यंत कठीण होते. चित्रपटाच्या रील्स प्रोसेसिंग आणि एडिटिंगसाठी परदेशात पाठवाव्या लागत आणि नंतर त्या पुन्हा भारतात आणल्या जात.

'किसान कन्या' म्हणजेच 'शेतकऱ्याची मुलगी'. या चित्रपटाची कथा गरीब शेतकऱ्यांचा संघर्ष, त्यांच्या आशा आणि ग्रामीण भारताच्या वास्तवाची कहाणी सांगणारी होती. ही कथा भावनिक आणि प्रभावशाली दोन्ही होती. रंगीत पडद्यावर दाखवलेली ही कहाणी त्या काळातील प्रेक्षकांसाठी जणू एखाद्या जादूसारखीच होती. मात्र, रंगीत प्रिंटची जास्त किंमत आणि तांत्रिक अडचणींमुळे हा चित्रपट फार थोड्या चित्रपटगृहांमध्येच दाखवता गेला. त्यामुळे तो सुपरहिट ठरला नाही, पण भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या इतिहासात तो एक मैलाचा दगड ठरला.

'किसान कन्या' बॉक्स ऑफिसवर यशस्वी ठरला नाही, तरी त्याने भारतीय चित्रपटनिर्मात्यांना दाखवून दिले की सिनेमा आता फक्त परदेशांच्या ताब्यात राहणार नाही. या चित्रपटाने पुढे जाऊन आन’ (1952) सारख्या भारताच्या पहिल्या टेक्नीकलर सुपरहिट चित्रपटासाठी मार्ग मोकळा केला.

‘किसान कन्या’ला आज त्या चित्रपटाच्या रूपात ओळखले जाते ज्याने भारतीय प्रेक्षकांना पहिल्यांदा रंगीत सिनेमा अनुभवण्याचा आनंद दिला.