Tulsi Vivah : तुळशी विवाहानंतरच माणसांची लग्न का लावतात, त्याआधी का नाही?

ज्योतिषतज्ज्ञांच्या मते, तुळशी विवाहानंतरच लग्न कार्य करण्यामागे चातुर्मास कारण आहे. चातुर्मास म्हणजे आषाढ शुद्ध एकादशी ते कार्तिक शुद्ध एकदशी हा चार महिन्यांचा काळ. असं म्हणतात की या 4 महिन्यांच्या कालावधीत भगवान विष्णू झोपलेले असतात.

कार्तिकशुद्ध एकादशीच्या दिवशी श्रीविष्णू झोपेतून जागे होतात आणि चातुर्मास संपतो. ज्यामुळे याला देवउठनी एकादशी असे म्हणतात. देवाची निद्रा पूर्ण झाल्यानंतर लक्ष्मी स्वरुप तुळशीशी त्यांचा विवाह लावला जातो. पौराणिक कथेनुसार भगवान विष्णूंनी वृंदेला वरदान दिले की ती त्यांच्या शालिग्राम रूपाशी विवाह करेल. त्यानंतर विष्णूपूजेत तुळशीशिवाय पूजा अपूर्ण मानली जाते. त्यामुळे तुळशी विवाहाला आणि विष्णू रुपी शालीग्राम पूजनाला विशेष महत्त्व आहे. यानंतर सर्व मानवी विवाहांचा मार्ग मोकळा होतो, असं मानलं जातं.

हे झालं धार्मिक कारण पण यामागे वैज्ञानिक कारणही आहे. यावेळी हेमंत ऋतूचे वेध सुरू होतात. आरोग्याच्या दृष्टीने हा काळ समर्पक असतो.  कमी जास्त होत असलेली शरीरातील शक्ती दिवाळीनंतर पुन्हा सुधारण्यास सुरुवात होते. त्यामुळे हा काळ स्त्री-पुरुषांच्या मिलनासाठी आदर्श ठरतो. गर्भसंस्कारातही उत्तम अपत्य प्राप्तीसाठी हेमंत ऋतू उत्तम मानला जातो.