Trending:

Cheque Signing Mistakes: चेकच्या मागे सही करायची का? 90% लोक करतात ही चूक; RBIचा नियम न पाळल्यास कष्टाची कमाई धोक्यात

Published by:Jaykrishna Nair

Last Updated:September 13, 2025 4:25 PM IST

Cheque Signatures Guideline: भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) चेकवर सही करण्यासंदर्भात महत्त्वाचा नियम स्पष्ट केला आहे. चुकीच्या ठिकाणी किंवा चुकीच्या पद्धतीने सही केल्यास तुमचे पैसे धोक्यात येऊ शकतात आणि फसवणुकीची शक्यता वाढते.

मुंबई: आपण सर्वजण चेकचा वापर करतो, पण त्याच्या मागे सही करण्याच्या नियमाबद्दल फार कमी लोकांना माहिती आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या (RBI) नियमांनुसार चेकवर योग्य ठिकाणी आणि योग्य वेळी सही करणे खूप महत्त्वाचे आहे.

जर तुम्ही चुकीच्या ठिकाणी सही केली, तर तुमचे पैसे बुडू शकतात किंवा फसवणुकीचा धोका वाढू शकतो. जाणून घ्या चेकच्या मागे सही कधी करायला पाहिजे आणि कधी नाही.

बेअरर चेक आणि ऑर्डर चेक

सर्वात आधी हे जाणून घ्या की चेक दोन प्रकारचे असतात: बेअरर चेक (Bearer Cheque) आणि ऑर्डर चेक (Order Cheque). बेअरर चेक असा असतो, जो कोणताही व्यक्ती बँकेत जाऊन त्याचे पैसे काढू शकतो. यात चेकच्या मागे सही करण्याची गरज नसते, कारण तो आधीच खुल्या पैशांसारखा काम करतो. पण ऑर्डर चेकमध्ये पैसे फक्त त्याच व्यक्तीला मिळतात, ज्याचे नाव चेकवर लिहिलेले असते.

चेकच्या मागे सही कधी करायची?

जर तुम्ही ऑर्डर चेक दुसऱ्या कोणाला देत असाल, तर तुम्हाला चेकच्या मागे सही करावी लागेल. असे तेव्हा होते, जेव्हा तुम्ही चेक दुसऱ्या व्यक्तीच्या नावावर हस्तांतरित करू इच्छिता. समजा तुम्ही एका व्यक्तीला चेक दिला आणि तो तो चेक दुसऱ्या कोणाला देऊ इच्छितो, तर चेकच्या मागे सही करणे आवश्यक आहे. याला ‘इंडोर्समेंट’ (Endorsement) म्हणतात.

चुकीच्या ठिकाणी सही करणे टाळा

पण सावधान, विचार न करता चेकच्या मागे सही करणे धोकादायक ठरू शकते. जर तुम्ही बेअरर चेकवर मागे सही केली, तर कोणत्याही चुकीच्या व्यक्तीसाठी त्याचा वापर करणे आणखी सोपे होते.

आरबीआयचा नियम काय सांगतो?

आरबीआयचा नियम सांगतो की- चेकच्या मागे सही तेव्हाच करा, जेव्हा तुम्ही तो दुसऱ्या कोणाला हस्तांतरित करत असाल. जर तुम्ही स्वतः बँकेत जाऊन पैसे काढत असाल, तर मागे सही करण्याची काहीच गरज नाही. अनेकदा लोक चुकून चेकच्या मागे सही करतात आणि जर तो चेक चुकीच्या हातात पडला, तर पैसे चोरीला जाऊ शकतात.

90% लोकांना हा नियम माहीत नाही आणि नंतर ते बँकेच्या फेऱ्या मारत बसतात. उदाहरणार्थ:- जर तुम्ही चेकवर समोरच्या बाजूला सही केली आणि चुकून मागेही सही केली, तर कोणताही व्यक्ती तो चेक बँकेत घेऊन जाऊन पैसे काढू शकतो. हे टाळण्यासाठी चेक देताना नेहमी काळजी घ्या. चेकवर योग्य व्यक्तीचे नाव लिहा आणि जर बेअरर चेक असेल, तर तो सुरक्षित ठेवा. जर चेक हरवला, तर लगेच बँकेला कळवा.

आरबीआयचा हा नियम तुमच्या कष्टाच्या कमाईला सुरक्षित ठेवण्यासाठी आहे. त्यामुळे पुढच्या वेळी चेकचा वापर करताना, कुठे आणि कधी सही करायची, याकडे लक्ष द्या. यामुळे तुमचे पैसे सुरक्षित राहतील आणि तुम्ही चिंतामुक्त व्यवहार करू शकाल.

Location :

Mumbai,Maharashtra

First Published :

September 13, 2025 4:25 PM IST

Cheque Signing Mistakes: चेकच्या मागे सही करायची का? 90% लोक करतात ही चूक; RBIचा नियम न पाळल्यास कष्टाची कमाई धोक्यात