सातवी नापास 'मँगो मॅन'! एकाच झाडावर पिकवल्या 350 आंब्याच्या जाती; 84 वर्षीय आजोबांनी केला चमत्कार, वाचा सविस्तर...

या अपयशानंतरही त्यांनी कलम करण्याच्या (ग्रेफ्टिंग) तंत्रावर प्रयोग सुरू केले आणि त्यावर सखोल संशोधन केलं. अखेर 1987 पर्यंत त्यांनी 22 एकर जमिनीच्या मोठ्या भूभागावरील एका झाडावर वेगवेगळ्या आंब्याच्या जाती कलम करायला सुरुवात केली. ही त्यांच्या नावीन्यपूर्ण प्रवासाची खरी सुरुवात होती. वर्षं सरत गेली आणि कलीमउल्ला आंब्याच्या झाडांवर नवनवीन प्रयोग करत राहिले. त्यांच्या अथक प्रयत्नांमुळे आणि अविश्रांत मेहनतीमुळे आज त्यांच्या बागेत एक असं झाड उभं आहे, ज्यावर 300 हून अधिक जातींचे आंबे येतात. गंमत म्हणजे, यातील प्रत्येक आंब्याची चव, रंग आणि सुगंध पूर्णपणे वेगळा आहे.

कलीमउल्ला समजावून सांगतात, "कलम करण्याची प्रक्रिया एक कला आहे, ती एका कोड्यासारखी आहे. तुम्हाला योग्य जाती निवडायच्या असतात, त्यांना काळजीपूर्वक एकत्र जोडायचं असतं आणि अनेक वर्षं त्यांची काळजी घ्यायची असते; तरच तुमच्या मेहनतीचं फळ तुम्हाला दिसतं." कालांतराने, ही कलम एकमेकांत मिसळून जातात, ज्यामुळे वेगवेगळ्या जाती एकाच झाडावर वाढू शकतात. "हे फक्त वेगवेगळ्या जातींना जोडण्याबद्दल नाहीये. तुम्ही याची खात्री केली पाहिजे की त्या एकमेकांना पूरक आहेत आणि प्रत्येक जातीला वाढण्यासाठी पुरेशी जागा मिळत आहे," असं नाझिमुल्ला स्पष्ट करतात. याचा परिणाम म्हणून एक असं झाड तयार झालं आहे, जे एकाच मूळ प्रणालीतून अनोख्या चवीचे, आकाराचे आणि रंगाचे आंबे तयार करते.

झाडावरील प्रत्येक आंब्याच्या जातीची स्वतःची अशी वेगळी वैशिष्ट्ये आहेत, आकार, रंग, चव आणि पोत यांमध्ये विविधता दिसते. काही आंबे लहान आणि आंबट आहेत, तर काही मोठे आणि गोड आहेत. 'अमिताभ बच्चन' नावाचा एक लांब तोतापुरी आंबा देखील आहे. तर, 'नरेंद्र मोदी' नावाचा एक आंबा आहे, जो पिकण्याआधी नारंगी रंगाचा होतो.

84 वर्षांचे कलीमउल्ला सांगतात, "मी या आंब्यांना अशा लोकांची नावे दिली आहेत ज्यांनी मला प्रेरणा दिली किंवा जे कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे माझ्यासाठी महत्त्वाचे आहेत." त्यांच्या आवडत्या जाती, 'अनारकली' आणि 'ऐश्वर्या राय,' या प्रसिद्ध हापूस आंब्यावर कलम केलेल्या अनोख्या संकरित जाती आहेत, जो इथे मातृवृक्ष म्हणून काम करतो.