अळी निर्माण होण्याअगोदर शेत स्वच्छ ठेवणे आवश्यक असते. जुन्या पिकांच्या अवशेषांचे नाश करून अळीच्या अंडी आणि पिल्लूंचा प्रभावी नाश करता येतो. त्याचप्रमाणे, फसल फेरबदल पद्धती अवलंबल्यास बोंड अळीच्या प्रसाराला आळा बसतो. खतवाटप नीट करणे आणि पिकांची निगराणी नियमितपणे करणे आवश्यक आहे. बॅसिलस थुरिंगिएन्सिस (बीटी) सारख्या जैविक कीटकनाशकांचा वापर करून अळीच्या निर्मितीला रोखता येते.
advertisement
Turmeric Crop: हळद पिकावर रोगांचा प्रादुर्भाव? असं करा व्यवस्थापन, कृषी तज्ज्ञांचा महत्त्वाचा सल्ला
जर बोंड अळीचा प्रादुर्भाव झाल्यास लवकरात लवकर उपाययोजना करणे अत्यावश्यक ठरते. बीटी सारख्या जैविक कीटकनाशकांचा वापर करणे, ट्रायकोग्रामा वॅप्स सारख्या परजीवी कीटकांचा वापर करून अळीच्या अंडी नष्ट करणे, हे नैसर्गिक आणि पर्यावरणपूरक उपाय आहेत. प्रमाणित रासायनिक कीटकनाशकांचा अचूक प्रमाणात आणि योग्य वेळेवर वापर करणे आवश्यक असते, जेणेकरून पिकाचे नुकसान रोखले जाऊ शकते.
याशिवाय प्रतिकारक्षम फसलींची लागवड आणि योग्य सिंचन व्यवस्थापन यावरही भर देणे गरजेचे आहे. ओलसर वातावरणात बोंड अळीची वाढ अधिक होते, त्यामुळे सिंचन नियोजन नीट करावे. तसेच ढालकिडा आणि लेसविंग्ज सारखे नैसर्गिक शिकारी कीटक शेतात सोडल्यास बोंड अळीवर नैसर्गिक नियंत्रण मिळते.
शेवटी शेतकरी समुदायाने एकत्र येऊन फलक निरीक्षण, जैविक आणि रासायनिक उपाययोजनांचा संतुलित वापर, तसेच शाश्वत शेतीसाठी योग्य पद्धती अवलंबाव्या. यामुळे बोंड अळीचा प्रभाव टिकाऊ कमी होईल आणि उत्पादनात वाढ होण्यास मदत होईल.