Buddha Purnima : 'या' विचारांनी बाबासाहेब आंबेडकर यांना केलं होतं प्रेरित, यामुळे स्वीकारला बौद्ध धर्म..

हिंदू धर्मातील वर्णाश्रम धर्म, जातिव्यवस्थेतील अन्याय आणि विषमतेला कंटाळून त्यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला हे याचे एक कारण सांगितले जाते. याआधी त्यांनी हिंदू धर्मात सुधारणा करण्यासाठी अनेक प्रयत्न केले आणि शेवटी त्यांना असे वाटले की, या धर्मात मूलभूत बदल करता येणार नाही. किमान त्यांनी कल्पिलेले काम तरी करता आले नाही.

बाबासाहेबांची नवी कल्पनाशक्ती त्यांच्या 1936 च्या लेखात दिसून येते ज्याला 'जातीचे उच्चाटन' किंवा 'जातीवादाचा संपूर्ण नाश' असे म्हटले आहे. 13 ऑक्टोबर 1935 रोजी येवल्यात ते म्हणाले होते, 'मी हिंदू म्हणून जन्मलो पण हिंदू म्हणून मरणार नाही, निदान हे माझ्या ताब्यात आहे.'

आंबेडकरांनी हा निर्णय घेतला याचे हे एकमेव कारण नाही. त्यांच्या हिंदू धर्म सोडण्यामागे सकारात्मक कारणे आहेत आणि ती संपूर्ण मानवतेच्या संदर्भात आहे. त्याचे दुसरे कारण म्हणजे बौद्ध धर्माला साम्यवादाचा पर्याय म्हणून मांडणे.

कम्युनिझमच्या आव्हानामुळे त्या काळात धर्माचे अस्तित्वच धोक्यात आल्याचे त्यांनी पाहिले होते. तर माणसाचे कार्य धर्माशिवाय पुढे जाऊ शकत नाही. त्यामुळे त्याला तर्क आणि नैतिकतेवर आधारलेल्या धर्माची गरज आहे आणि असा धर्म फक्त बौद्ध धर्म आहे.

12 मे 1956 रोजी डॉ. आंबेडकर म्हणाले होते की, "जेव्हा मी बौद्ध धर्म स्वीकारण्याबद्दल बोलतो तेव्हा मला दोन प्रश्न विचारले जातात. मला बौद्ध धर्म का आवडतो? आणि दुसरा प्रश्न हा की, सध्याच्या जगात हा धर्म कसा प्रासंगिक आहे?"

त्याला उत्तर देताना बाबासाहेब म्हणाले की, "मी बौद्ध धर्माची निवड करत आहे कारण येथे ती तीन तत्त्वे एकत्र मांडली जातात, जी इतर कोणताही धर्म देत नाही. बौद्ध धर्म प्रज्ञा, करुणा प्रदान करतो आणि समानतेचा संदेश देतो."

प्रज्ञा म्हणजे अंधश्रद्धा आणि अलौकिक शक्तींविरुद्ध शहाणपण किंवा समज. करुणा म्हणजे पीडिताबद्दल प्रेम आणि सहानुभूती. जात, धर्म, वंश आणि लिंग यावर आधारित कृत्रिम विभागणी सोडून मानवी समानतेवर विश्वास ठेवण्याचे तत्व म्हणजे समानता. बाबासाहेब म्हणाले की, संसारात चांगले आणि आनंदी जीवन जगण्यासाठी या तीन गोष्टी आवश्यक आहेत.