Alcohol Fact : दारू प्यायल्यानंतर ती शरीरात किती वेळ रहाते? हँगओव्हरचं सायन्स अनेकांना माहितच नाही

पार्टी असो, लग्न समारंभ असो किंवा एखादं गेट-टुगेदर, आजकाल सामाजिक संमेलनांमध्ये मद्यपान हे खूप सामान्य झालं आहे. पण, आनंदाच्या भरात घेतलेली ही 'एक पेग' आपल्या शरीरात नेमकं काय करते? ती शरीराबाहेर पडायला किती वेळ लागतो? अनेकदा रात्री पार्टी केल्यानंतर सकाळी ऑफिसला जाताना किंवा ड्रायव्हिंग करताना आपल्या मनात भीती असते की अजूनही शरीरात दारूचे अंश असतील का?

विशेषतः घरातील स्त्रियांना आपल्या पतीच्या किंवा मुलांच्या आरोग्याची काळजी असते, तेव्हा त्यांना हे माहिती असणं गरजेचं आहे की अल्कोहोलचा शरीरावर होणारा परिणाम हा केवळ काही तासांचा नसून तो खूप खोलवर असू शकतो.

पोटापासून रक्तापर्यंत जेव्हा एखादी व्यक्ती दारू पिते, तेव्हा ती थेट पचत नाही. त्यातील सुमारे 20% अल्कोहोल जठरातून (Stomach) शोषले जाते आणि उर्वरित 80% लहान आतड्यातून थेट रक्तात मिसळते. रक्ताच्या प्रवाहाद्वारे ते यकृतापर्यंत (Liver) पोहोचते. यकृत हे शरीरातील मुख्य अवयव आहे जे अल्कोहोलला 'मेटाबोलाईज' करण्याचे काम करते.

शरीरात किती काळ टिकते दारू?एका तासाला तुमचे यकृत सुमारे 1 Standard Drink पचवू शकते. पण, अल्कोहोल शरीराच्या वेगवेगळ्या भागात किती काळ राहते, हे जाणून घेणे रंजक आहे:रक्तात (Blood): अल्कोहोल रक्तात सुमारे 6 ते 12 तास राहू शकते. 'ब्लड अल्कोहोल कॉन्सन्ट्रेशन' (BAC) यावरून हे मोजले जाते.श्वासात (Breath): ब्रीथलायझर चाचणीद्वारे श्वासातून सुमारे 12 ते 24 तासांपर्यंत अल्कोहोलचा वास किंवा अंश आढळू शकतात.मूत्रात (Urine): लघवीद्वारे अल्कोहोलचे अंश साधारणपणे 12 ते 48 तास आढळतात. मात्र, प्रगत चाचण्यांमध्ये (EtG चाचणी) हे 80 तासांपर्यंतही दिसू शकते.लाळेत (Saliva): लाळेमध्ये अल्कोहोलचे अस्तित्व 12 ते 48 तास राहते.केसात (Hair): तुम्हाला आश्चर्य वाटेल, पण केसांच्या फॉलिकल्समध्ये अल्कोहोलचे अंश सुमारे 90 दिवसांपर्यंत (3 महिने) टिकू शकतात.

अल्कोहोल टिकण्यावर परिणाम करणारे घटकप्रत्येक व्यक्तीच्या शरीरात दारू टिकण्याचा कालावधी सारखा नसतो. यात खालील गोष्टी महत्त्वाच्या ठरतात.पुरुषांच्या तुलनेत महिलांच्या शरीरात पाणी कमी आणि चरबी जास्त असते. त्यामुळे महिलांच्या शरीरात अल्कोहोल जास्त काळ टिकते.जसजसे वय वाढते, तसतसे यकृताची कार्यक्षमता कमी होते, परिणामी दारू पचायला जास्त वेळ लागतो.जर तुम्ही काहीही न खाता मद्यपान केले, तर ते रक्तात खूप वेगाने शोषले जाते.जर तुम्ही काही औषधे घेत असाल, तर यकृतावरचा ताण वाढतो आणि अल्कोहोल बाहेर पडायला वेळ लागतो.

लोक अनेकदा 'ब्लॅक कॉफी' पिऊन किंवा थंड पाण्याने अंघोळ करून दारू उतरवण्याचा प्रयत्न करतात. लक्षात ठेवा, या गोष्टींमुळे तुम्ही थोडे सतर्क होऊ शकता, पण तुमच्या रक्तातील अल्कोहोलचे प्रमाण किंवा यकृताचा वेग यामुळे बदलत नाही. शरीराला स्वतःहून अल्कोहोल बाहेर काढण्यासाठी वेळ देणे हाच एकमेव मार्ग आहे.

(नोट : वरील माहिती सामान्य माहितीवर आधारीत आहे, न्यूज 18 मराठी मद्यपानासाठी प्रोत्साहन देत नाही, आमचा उद्देश तुमच्यापर्यंत माहिती पोहोचवण्याचा आहे.)