नवरात्रीची तिसरी माळ! अंबाबाईची कामाक्षी देवी स्वरुपात पूजा, विलोभनीय रूपाचा पाहा Video

आपणा सर्वांनाच ज्ञात आहे की, देवीच्या 51 शक्तिपीठांचा उल्लेख सर्वत्र केला जातो. खरंतर याबाबतची एक अख्यायिका प्रचलित आहे. शिवपत्नी सतीचा पिता दक्ष यानं तिच्या पतीचा म्हणजे श्रीशिवांचा अपमान केला, म्हणून सतीनं योगाग्नी प्रज्वलित करून देहत्याग केला. तेव्हा क्रोधायमान झालेले श्री शिव सतीचं अचेतन शरीर खांद्यावर घेऊन भीषण भ्रमण करू लागले. तेव्हा इतर देवांनी भयभीत होऊन श्रीविष्णूंना विनवलं आणि श्रीविष्णूंनी आपलं सुदर्शनचक्र सोडून सतीच्या शरीराचे भाग केले. ते भाग (अवयव) जिथं जिथं पडले तिथं तिथं देवीची शक्तिपीठं निर्माण झाली, अशी माहिती श्री पुजकांनी दिली आहे.

याच शक्तीपीठांच्या अख्यायिकेप्रमाणे सतीदेवीची नाभी पडलेल्या ठिकाणी अर्थात कांचीपुरम येथे कामाक्षी देवीचे मंदिर उभारण्यात आले आहे. या नाभी स्थानाचं प्रतीक असलेला एक रौप्यस्तंभ मंदिराच्या गाभाऱ्यात आहे. नाभीचं प्रतीक म्हणून या स्तंभाला मधोमध एक छोटंसं छिद्र आहे. आदिशक्ती श्री ललितांबिकेने चिदग्नीतून कामाक्षीचा अवतार घेवून श्रीशिवांनी दग्ध केलेल्या कामदेवाच्या राखेतून जन्मलेल्या राक्षसाचा (भंडासुराचा वध केला. त्यानंतर कामाक्षीदेवी कन्यास्वरूप घेवून कांचीपूरम येथे स्थानापन्न झाली. कांचीची कामाक्षी ही सुईच्या अग्रावर उभी राहून शिवासाठी तपस्या करणारी कुमारिका आहे, असे मानले जाते. (पुढे फाल्गुन मासांत उत्तरा नक्षत्रावर तिचा शिवाशी विवाह झाला.)

अंबाबाई देवीची कामाक्षी देवी स्वरूपातील पूजा ही अतिशय सुंदररित्या दर्शवण्यात आली आहे. श्री कामाक्षी देवी ब्रह्मासनावर पद्मासन घालून बसलेली आहे. ती चतुर्भुज आहे. खालच्या दोन्ही हातांत इक्षुकोदंड म्हणजे उसाचं धनुष्य (म्हणजे लोकांच्या मनाचे प्रतीक) आणि पाच फुलांचा पुष्पगुच्छ (शब्द, स्पर्श, रूप, रस आणि गंध यांचे प्रतीक) आहे, तर वरच्या दोन हातांत पाश आणि अंकुश ही आयुधे आहेत. देवीच्या उजव्या खांद्यावर एक पोपट (म्हणजे जीवाचे प्रतीक) आहे. असं मानलं जातं की, श्री कामाक्षीदेवीच्या मंदिराच्या गर्भगृहाच्या चार भिंती या चार वेदांचं प्रतीक आहेत, तर गायत्रीमंडपातील चोवीस खांब हे गायत्रीछंदाच्या चोवीस अक्षरांचं प्रतिनिधित्व करतात, असे कामाक्षी स्वरूपातील देवीची पूजा बांधणाऱ्या चैतन्य आनंद स. मुनीश्वर, किरण स. मुनीश्वर, मयूर मुनीश्वर श्रीनिवास जोशी, सचिन गोटखिंडीकर या अंबाबाई मंदिरातील श्रीपूजकांनी स्पष्ट केले.

दरम्यान साडेतीन शक्तीपीठांपैकी एक असलेल्या अंबाबाई देवीची श्री कामाक्षी देवीच्या रूपातील पूजा अत्यंत विलोभनीय अशीच आहे.