VijayaDashami 2025: आपट्याच्या पानांना सोनं का म्हणतात, ज्योतिष आणि धार्मिक महत्त्व माहीत आहे का?

आपट्याच्या पानांना 'सोनं' का म्हणतात - आपट्याच्या पानांना सोनं मानण्यामागे दोन मुख्य कथा आणि एक प्रतीकात्मक अर्थ आहे. सर्वात जास्त प्रचलित कथेनुसार, कौत्स नावाचा एक शिष्य आपल्या गुरू वरतंतू यांना गुरुदक्षिणा देण्यासाठी उत्सुक होता. गुरूने त्याला 14 कोटी सुवर्णमुद्रांची मागणी केली. कौत्स गरीब असल्याने त्याने रघू राजाकडे (प्रभू रामाचे पूर्वज) मदत मागितली. रघु राजाने यापूर्वीच सर्व संपत्ती दान केली होती, त्यामुळे त्यांनी कुबेर (धनाचा देव) याच्यावर स्वारी करण्याची तयारी दर्शविली.

राजाच्या पराक्रमामुळे कुबेराने रघु राजावर नव्हे, तर आपट्याच्या (अश्मंतक) वृक्षावर सोन्याच्या (सुवर्णमुद्रांच्या) पानांचा वर्षाव केला. कौत्साने आपल्या मागणीनुसार 14 कोटी सुवर्णमुद्रा घेतल्या आणि उरलेले सर्व सोने दसरा/विजयादशमीच्या दिवशी सामान्य प्रजेला वाटले. या घटनेची आठवण म्हणून त्या दिवसापासून आपट्याची पाने ही सोने (संपत्ती) म्हणून देण्याची परंपरा सुरू झाली.

मराठा साम्राज्यात किंवा पूर्वीच्या काळात विजयी होऊन परतणारे योद्धे किंवा शिलेदार शत्रूचा प्रदेश जिंकून, सोन्या-नाण्यांच्या रूपात मिळवलेली लूट (संपत्ती) घरी आणत असत. विजयाच्या प्रतीक म्हणून ही संपत्ती देवापुढे ठेवली जाई आणि मग वडिलधाऱ्यांकडून आशीर्वाद घेतला जाई. या विजयोत्सवाच्या आणि धनप्राप्तीच्या आठवणीच्या रूपात, आता प्रतीकात्मक पद्धतीने आपट्याची पाने ही 'सोनं' म्हणून वाटली जातात.

प्रतीकात्मक अर्थ - आपट्याची पाने एकमेकांना देऊन, 'सोनं घ्या आणि सोन्यासारखं राहा' किंवा 'तुमच्या जीवनात सोनेरी यश आणि समृद्धी येवो' अशा शुभेच्छा दिल्या जातात. खरी संपत्ती ही नात्यातल्या प्रेमाची, विश्वासाची आणि आपुलकीची असते, या भावनेतून ही पाने देऊन नातं जपण्याचा संदेश दिला जातो.

ज्योतिषीय महत्त्व - आपट्याच्या झाडाला शततारका नक्षत्राचा आणि कुंभ राशीचा आराध्यवृक्ष मानले जाते. धार्मिक मान्यतेनुसार, आपट्याच्या पानांमध्ये ईश्वरी तत्त्व (विशेषतः श्रीराम तत्त्व आणि शिव तत्त्व) आकर्षून घेण्याची क्षमता असते. ही पाने एकमेकांना दिल्याने तेजतत्त्व आणि सकारात्मक ऊर्जा एकमेकांना दिली जाते, ज्यामुळे वातावरणाची शुद्धी होते आणि वाईट शक्तींवर विजय मिळतो.